تغییر و تکامل تاس در بازی در طول تاریخ و عادلانه تر شدن پرتاب ها
تاسی که ما در عصر حاضر در بازی های خود استفاده می کنیم تا جایی که ممکن باشد عادلانه ساخته می شود – به طوری که شانس اعداد مختلف ثبت شده روی وجوه آن برابر باشد – اما این تاس در طول تاریخ همیشه این گونه نبوده است. محققان به تازگی تاریخچه ی این شیء را مورد مطالعه قرار داده اند تا روند تغییر تاس در طول زمان را بررسی کرده و متوجه شوند چرا افراد تا مرحله ی مشخصی از پیشرفت و تکامل تمدن انسانی به تفاوت احتمال هر سطخ تاس اهمیتی نمی داده اند.
گویا آی‌تی – محققانی از دانشگاه کالیفرنیای دیویس و موزه ی تاریخ طبیعی آمریکا، ۱۱۰ تاس مکعبی شکل را که برخی از آن ها به عصر امپراطوری روم باز می گردند مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که طراحی آن ها تا پیش از عصر رنسانس و پا به عرصه نهادن تفکر علمی، عادلانه نبوده است.
جلمر ارکِنز از دانشگاه کالیفرنیا در دیویس، نویسنده ی اصلی این مقاله ی جدید علمی معتقد است که در دوره ی رنسانس به مرور ایده های جدید و عالی‌تری مطرح شده اند.
او می گوید:”در این دوران افرادی چون گالیله و بلیز پاسکال در حال توسعه و تبیین ایده هایی در مورد شانس و احتمال بودند و ما با توجه به یادداشت های مکتوب آنان متوجه می شویم که آن ها در واقعیت به قمار بازانی که شانس خود را در بازی ها امتحان می کرده اند کمک کرده اند.”
” ما فکر می کنیم افرادی که از تاس استفاده می کردند در این دوره ایده های تازه ای در ارتباط با عدالت، و شانس و احتمال را در بازی ها به کار گرفته اند.”
به طور کلی دو مولفه جداگانه نتیجه ی پرتاب یک تاس را مشخص می کنند: شکل چند وجهی آن (که در این مطالعه محققان روی مکعب های شش وجهی متمرکز شدند) و اعداد حک شده روی هر وجه.
محققان دریافتند که تاس مورد استفاده در زمان حکومت امپراطوری روم، از نظر شکل اشکالاتی داشته است. این تاس ها از مواد مختلفی از جمله فلز، استخوان و رس ساخته می شدند و می توان گفت که هیچ دو تاسی شکل دقیقا یکسانی با هم نداشتند. در بسیاری از آن ها به طور کاملا محسوس، سطوح ناهموار یا کج بوده اند و احتمال آنکه اعداد ۱ و ۶ پس از پرتاب نمایان شوند بیشتر بوده است.
یافتن دلیل اصلی این تفاوت ها قدری دشوار است اما محققان معتقدند افرادی که در عصر امپراطوری روم از تاس در بازی های خود استفاده می کرده اند یا اهمیتی به نامساوی بودن شانس اعداد نمی داده اند و یا باور داشتند که نتیجه ی پرتاب تاس را مشیت الهی مشخص می کند و به این ترتیب شکل تاس ها اهمیت چندانی برای آنان نداشته است.
یافتن تاس های مربوط به دوره های تاریخی کار ساده ای نیست. این اشیاء معمولا به راحتی در محوطه های باستان شناسی یا گورها یافت نمی شوند، بنابراین باید در توده های زباله ی باستانی یا قبرستان ها به دنبال آن ها گشت و یا ممکن است چندین نمونه از آن ها به طور تصادفی در کاوش های باستان شناسی پیدا شوند.
در نتیجه مشخص کردن تاریخ تاس های پیدا شده کاری بسیار دشوار است و به همین دلیل است که محققان تنها ۱۱۰ تاس را مورد مطالعه قرار داده اند. آن ها از صدها تاس در موزه های بازدید کرده اند، اما تنها تاس هایی را انتخاب کرده اند که تاریخ دقیق آن ها قابل تعیین باشد.
ارکنز و نویسنده ی همراه او الکس دو وگت از موزه ی تاریخ طبیعی آمریکا، سال ها است که طراحی تاسها را در طول تاریخ مورد مطالعه قرار داده اند.
یافته های پیشین نشان داده است که دو آرایش مختلف از ۱۵ آرایش ممکن برای یک تاس شش وجهی در طول تاریخ چندهزارسال غالب بوده است.
پس از سقوط امپراطوری روم در تاریخ اروپا از سال های ۴۰۰ تا ۱۱۰۰ پس از میلاد مسیح، تاس ها بسیار کمیاب شده اند و تنها چند حالت مشابه از آنان پیدا شده است. اما در قرون وسطی تاس ها مجددا روی کار آمدند و نسبت به قبل، شکل منظم تری داشتند.
اما شکل غالب تاس، که با نام آرایش اصلی شناخته می شود در مصر باستان و تمدن بین النهرین بسیار محبوب بوده است. در این آرایش، مجموع اعداد نوشته شده روی دو وجه مقابل تاس برابر با اعداد اول است. بنابراین ۱ در مقابل ۲، ۳ در مقابل ۴، و ۵ در مقابل ۶ قرار داده می شود.
در قرن پانزدهم، – حدود سال ۱۴۵۰ – تاس ها به آرایش دیگری که محققان آن را آرایش “هفت ها” می نامند تغییر شکل دادند. در این نوع تاس ها، مجموع اعداد وجوه مقابل برابر با ۷ است؛ به این ترتیب ۱ در مقابل ۶، ۲ در مقابل ۵، و ۳ در مقابل ۴ چهار می گیرد.
این همان آرایشی از اعداد روی تاس است که امروزه نیز حالت استاندارد به شمار می آید.
ممکن است این حالت در واقعیت در تقسیم احتمال ها عادلانه تر عمل نکند اما با تفکیک و “متعادل سازی” اعداد بزرگتر و کوچکتر حک شده روی مکعب ها ممکن است تصور شود که این آرایش نسبت به حالت های قبل عادلانه تر است. بعلاوه، ممکن است این شیوه، استانداردسازی تاس ها را سبب شده باشد.
ارکنز می گوید:” استاندارد سازی شانس اعداد مختلف در تاس، از جمله تقارن در شکل و آرایش اعداد ممکن است برای کاهش احتمال آن انجام شده باشد که یک بازیکن متقلب برای تسلط بر شانس پیشآمد یک عدد خاص، تاس را دستکاری کند.”