نگاهی به تاریخچه ی برخی از سیستم های ایمنی خودرو
اکثر چیزها به تدریج و در طی زمان است که می توانند به نقطه ی اوج خود برسند. امکانات ایمنی، رفاهی و فنی خودرو نیز از همین قاعده پیروی می کنند. در ابتدا بسیاری از امکانات ایمنی یا وجود نداشته اند و یا اگر داشته اند بسیار ابتدایی بوده اند و در طول زمان است که توانسته اند شکل و شمایل بهتری به خود بگیرند و توسط دولت ها به اموری اجباری و لازم الاجرا مبدل شوند. در این نوشتار قصدِ آن داریم تا نگاهی به برخی از امکانات ایمنی در طول تاریخ داشته باشیم.
کمربند ایمنی
احتمالاً شنیده اید که می گویند مخترع کمربند ایمنی یک ایرانی است. اما بهتر است بدانید این موضوع حقیقت ندارد و یک مهندس انگلیسی موفق به اختراع کمربند ایمنی شده است، آن هم در قرن نوزدهم. ولیکن استفاده ی عملی از کمربند ایمنی برای نخستین بار در سال ۱۹۴۹ به وسیله ی شرکت Nash و ۶ سال بعد در سال ۱۹۵۵ به وسیله ی شرکت فورد صورت پذیرفته است.
جالب است بدانید که در عین آن که بسیاری از خودروهای جدید به سیستم های ایمنی متعددی مجهزند، همچنان کمربند ایمنی نقشی مؤثر در کاهش آسیب های ناشی از تصادف ایفا می کند و از تمامی سیستم های ایمنی کارآتر و مفیدتر بوده است. کمربند ایمنی بیش تر از ۵۰ درصد در کاهش آسیب های ناشی از تصادف نقش داشته که همین رقم برای ایربگ، حدود ۳۰ درصد است.
کمربند ایمنی سه نقطه ای
کمربندهای ایمنی ای که در ابتدا مورد استفاده قرار گرفتند، بسیار ساده بودند و به هنگام رانندگی موجب ناراحتی راننده می شدند. اما این مشکل با اختراع کمربند ایمنی سه نقطه ای رفع شد. در سال ۱۹۵۸ مهندس نیس بوهلین کمربند ایمنی سه نقطه ای را برای شرکت ولوو اختراع کرد و ولوو نیز از آن برای محصولات خود بهره برد. شایان ذکر است که در سال ۱۹۸۳ این انگلیس بود که استفاده از کمربند ایمنی را برای سرنشینان جلو اجباری کرد. پس از آن در سال ۱۹۹۱ تمامی اروپا استفاده از کمربند ایمنی را اجباری کردند.
ایربگ
ایربگ، که البته در ایران گاه با عنوان کیسه هوا از آن یاد می شود، ابتدا در دهه ی ۵۰ میلادی در آمریکا اختراع شد. اما این شرکت مرسدس بنز بود که عملاً برای نخستین بار آن را مورد استفاده قرار داد. مرسدیس بنز در دهه ی ۸۰ برای خودروهای کلاس سری W126 از ایربگ استفاده نمود. پس از مرسدس بنز این پورشه و هوندا بودند که عملاً از ایربگ برای محصولات خود استفاده کردند. پس از این سه شرکت بود که به تدریج در اروپا و آمریکا و آسیاف خودروسازان استفاده از ایربگ را فراگیر کردند.
ایربگ عابر پیاده
ایربگ عابر پیاده به نسبت دو مورد پیشین، جوان تر است. این سیستم ایمنی برای نخستین بار به وسیله ی ولوو مورد استفاده قرار گرفت. این ایربگ در زیر درب موتور خودرو قرار داده شد تا آن زمان که عابر پیاده با ماشین تصادف می کند، سر او با شیشه برخورد نکند. گفتنی است که ایربگ عابر پیاده تنها برای سرعت بالای ۵۰ کیلومتر در ساعت فعال می شود و به سبب دارا بودن چندین سنسور قابلیت تشخیص انسان و حیوان را دارا می باشد.
ترمز ضد قفل
گاه خودروها به آن سبب تصادف می کنند که در هنگام ترمز شدید، چرخ ها، بالاخص چرخ های جلو، قفل می شوند و انحراف خودرو را سبب می گردند. قفل شدن چرخ ها تنها انحراف خودرو را در پی ندارد بلکه گاه موجب سلب فرمان پذیری و هدایت خودرو از راننده می شود. به همین سبب بود که در سال ۱۹۷۸ مرسدس بنز از ترمز ضد قفل استفاده کرد. البته سیستم ترمز ضد قفل پیش تر در سال ۱۹۲۹ برای هواپیما معرفی شده بود.
ترمز دیسکی
ترمزهای کاسه ای که در ابتدا استفاده می شدند به تدریج نشان دادند که برای توقف اتومبیل در سرعت های بالا مفید نیستند. به همین سبب در سال ۱۹۰۲ ترمز دیسکی در انگلیس رونمایی شد. اما از آن جا که امکان تولید زیاد این فناوری امکان پذیر نبود، سر انجام در سال ۱۹۵۳، جگوار برای خودروی مسابقه ای خود از آن استفاده کرد و دو سال بعد سیتروئن نیز برای محصول خود، یعنی DS، از ترمز دیسکی استفاده نمود.
کروز کنترل تطبیقی
در سال ۱۹۹۹ این مرسدس بنز بود که برای محصولات اس و CL خود از کروز کنترل تطبیقی استفاده کرد. کروز کنترل تطبیقی در خودروهای مرسدس بنز موجب آن می شد که خودرو زمانی که خودروی جلویی کاهش و یا افزایش سرعت داشته باشد بتواند با استفاده از رادارهای قرار گرفته در جلوی خودرو، خود را با خودروی جلویی هماهنگ کند. البته بعدها جگوار نیز از این قابلیت برای محصول اسپرت خود، یعنی XK، بهره برد.
سیستم هشدار خروج از خط
کمپانی سیتروئن برای اولین بار از سیستم هشدار خروج از خط در سال ۲۰۰۵ استفاده کرد. این سیستم قابلیت اسکن خطوط جاده را داشت و آن زمان که خودرو از یکی از خطوط می گذشت، سیستم به راننده از طریق لرزش صندلی و یا فرمان هشدار می داد. این سیستم امروزه یکی از پر استفاده ترین سیستم های ایمنی برای بسیاری از خودروسازان اروپایی است.
برنامه کنترل پایداری
استفاده از برنامه کنترل پایداری برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ توسط مرسدس بنز و بی ام و صورت گرفت. این برنامه به طور اتوماتیک از مسیر خارج شدن خودرو را تشخیص می داد و با ترمز گیری جداگانه در چرخ ها و حتی با استفاده از دریچه گاز، سعی در کنترل قدرت و گشتاور خودرو می کرد. چون این برنامه توسط این دو شرکت توانست از موفقیت خوبی برخوردار شود، به تدریج دیگر خودروسازان نیز از آن استفاده کردند.