آشنایی با اصطلاحات ارتودنسی
ارتودنسی دندان یکی از بهترین روشها برای اصلاح ناهنجاریهای دهان و دندان است. در این روش فرد میتواند با کمترین میزان درد و بدون انجام جراحی، دندانهایی صاف و مرتب داشته باشد. اصطلاحات ارتودنسی متنوعی در این درمان وجود دارد که با مراجعه به کلینیکهای دندانپزشکی با آنها برخورد خواهید داشت. آشنایی با این کلمات و اصطلاحات، میتواند در انتخاب شیوه و روند درمان به شما کمک کند.
علاوه بر آن ارتودنسی انواع مختلفی داشته و از ابزارها و وسایل مختلفی برای آن استفاده میشود. این موارد میتواند بر هزینه ارتودنسی تأثیر داشته باشند. در هر صورت لازم است قبل از مراجعه به مراکز دندانپزشکی حتما با این اصطلاحات آشنا شوید تا به کمک متخصص بهترین درمان برای شما انجام شود.
معرفی رایجترین اصطلاحات ارتودنسی
با توجه به ابزارها و انواع روشهایی که در درمان ارتودنسی استفاده میشوند، اصطلاحات مختلفی وجود دارد که در ادامه بررسی میشوند.
متخصص ارتودنسی (Orthodontist)
دندانپزشکی که دوره تخصص ارتودنسی را گذرانده باشد، متخصص ارتودنسی گفته میشود. این فرد بعد از دوره عمومی دندانپزشکی باید دو سال در دانشکده دندانپزشکی، آموزشهای عملی و تئوری مرتبط با فک، صورت و دندان پشت سر بگذارد. این متخصص در حرکت دندانها و رشد و نمو آنها مهارت دارد و میتواند به اصلاح شرایط دندانها و فک افراد کمک کند.
دستگاه ارتودنسی
Appliance یا دستگاه ارتودنسی به تمام ابزارها و وسایلی گفته میشود که برای ایجاد تغییر در موقعیت دندانها یا اصلاح فک به کار برده میشوند. این دستگاه بر روی رشد دندانها تأثیر داشته و باعث جابجایی و در نهایت مرتب شدن دندانها میشود.
سیم ارتودنسی
سیم ارتودنسی که با نام Archwire شناخته میشود، آلیاژ فلزی U شکلی است که برای صاف کردن دندانها و ایجاد حرکت مناسب در آنها استفاده میشود. تمام سیمهای ارتودنسی باید متناسب با ویژگیهای بیمار و قوس فکی او طراحی شوند. این سیم به براکت متصل شده تا جهت حرکت دندانها را به مسیر درست هدایت کند.
براکت ارتودنسی
قطعهای کوچک که از جنس فلز یا سرامیک ساخته شده و بر روی دندانها چسبانده میشود. وظیفه براکت مشابه لنگر است و به کنترل حرکت دندانها به صورت جداگانه استفاده میشود. سیمهای ارتودنسی را از میان براکت عبور میدهند.
Band بند ارتودنسی
بند یا باند یک نوع براکت ارتودنسی است که معمولا برای دندانهای آسیاب یا مولر مورد استفاده قرار میگیرد. این بند را به دور دندانهای عقب میپیچند.
باندینگ ارتودنسی
براکتها باید به کمک چسب مخصوصی به سطح دندان چسبیده شوند تا برای مراحل بعدی ارتودنسی استفاده شوند. باندینگ به فرآیند چسباندن این براکتها به سطح دندان گفته میشود.
الاستیک ارتودنسی
Elastics یا الاستیک ارتودنسی که به آن رابربند نیز گفته میشود، وسیلهای است که بر روی قلابهای براکتها یا سیم قوس دار قرار گرفته و وظیفه آن کمک به حرکت دندانها است. این حرکت در جهت خاص و برای تنظیم شدن موقعیت دندانها نسبت به یکدیگر انجام میشود.
فیس ماسک
گاهی اوقات فرد دارای ناهنجاریهای در فک است که کمی به سمت جلو یا عقب کشیده شده است. کسانی که با ناهنجاری فک به متخصص ارتودنسی مراجعه میکنند حتما این اصطلاح ارتودنسی را خواهند شنید. در این حالت از وسیلهای به نام فیس ماسک استفاده میشود. معمولا افرادی که دراای کراس بایت قدامی هستند، از این وسیله استفاده میکنند.
نگهدارنده هاولی
هاولی یا ریتینر که به آن نگهدارنده متحرک ارتودنسی گفته میشود، پس از اتمام طول درمان ارتودنسی دندان استفاده میشود. این وسیله برای تثبیت موقعیت دندانها به کار میرود و از جنس پلاستیک آکریلیک یا فلز ساخته شده است. گاهی اوقات نیز حرکتهای جزئی دندانها به کمک این نگهدارنده صورت میگیرد.
هدگیر ارتودنسی
هدگیر ارتودنسی یکی دیگر از وسایلی است که در درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار میگیرد. این وسیله به بریسها متصل شده و به گردن یا پشت سر وصل میشود. با کمک هدگیر دندانهای فوقانی یا فک بالا به سمت عقب کشیده شده و یا از حرکت آنها به سمت جلو جلوگیری میشود.
فورسوس (Forsus)
این دستگاه به عنوان جایگزینی برای دستگاه هدگیر است که قبل از جهش رشدی برای تحریک رشد فکی استفاده شده و به کاهش اوربایت کمک میکند. این وسیله میتواند به اصلاح شکل قرارگیری دندانها روی هم کمک کرده و نیاز به انجام جراحی را در آینده کاهش دهد.
دستگاه هربست
هربست یکی از وسایل بسیار مهم است که در ارتودنسی ثابت و متحرک استفاده میشود. از این وسیله برای تحکیم رشد فک پایین، به حالت جلوی فک پایین استفاده میشود. این وسیله بسیار کاربردی است و در ارتودنسی فانکشنال ثابت مورد استفاده قرار میگیرد.
ایمپرشن
Impression یا ایمپرشن به قالبگیری از دندان یا قوس دندانی گفته میشود. در این حالت ابتدا یک ترکیب الاستیکی مانند آلژینات درون قالب فلزی یا پلاستیکی قرار داده میشود و سپس آن را در اطراف دهان قرار داده تا کاملا سفت شود. این قالب پس از سفت شدن خارج شده و با گچ پر میشود. شکل نهایی ایجاد شده یک کپی و تصویر سه بعدی از دندانها وقس فکی فرد ایجاد میشود. این روش برای تشخیص مشکلات ارتودنسی و ساخت وسایل مختلف مرتبط با دندانپزشکی استفاده میشود.
قوس نگهدارنده لینگوال
این وسیله در ارتودنسی ثابت استفاده میشود و شامل سیمی است که در پشت دندانهای پایین قرار میگیرد. این وسیله را برای ثابت کردن به دندانهای آسیاب پایینی متصل میکنند. معمولا از قوس نگهدارنده برای حفظ فضا در طول انتقال دندانها استفاده میشود.
گارد دهان
گارد دهان وسیلهای از جنس پلاستیک متحرک است که برای پوشاندن دندانها به طور کامل استفاده میشود. معمولا از این وسیله برای حفاظت از دندانها و ساختار فک مخصوصا در حین انجام ورزش یا فعالیتهایی سنگین استفاده میشود.
پالاتال اکسپندر
این وسیله که به آن وسیع کننده کام نیز گفته میشود، روشی درمانی است که در آن از یک دستگاه ثابت به نام وسیع کننده استفاده شده تا وسعت فک بالا یا پایین زیاد شود. انی وسیله باند شده یا به دندان میپیوندد و برای اصلاح کراس بایت خلفی مناسب است.
اورینگ (O-ring)
اورینگ نیز یک الاستیک گرد مانند است که برای محکم نگه داشتن سیم ارتودنسی که از داخل شکاف براکت عبور میکند، استفاده میشود. او رینگ مدلهای مختلفی دارد و به شکلهای مختلف رنگی یا شفاف استفاده میشود.
اپن بایت (Openbite)
نوعی عارضه دهان و دندان است که در آن بدشکلی در فک ایجاد شده و دندانهای جلویی فک بالا و دندانهای جلویی فک پایین، به خوبی بر روی یکدیگر قرار نگرفته و به طور کامل بسته نمیشوند. این فاصله بسیار قابل توجه است و نمای زنندهای در دهان فرد ایجاد میکند.
اور بایت (Overbite)
اوربایت یا اورجت به حالتی در دندانها و فک فرد گفته میشود که در آن فک بالا نسبت به پایین جلوتر بوده یا فک پایین در جای درست خود قرار نگرفته و از فک بالایی عقبتر است. به این صورت دندانهای جلویی فک بالا در حالت بیرون زدگی قرار دارند.
آندربایت (Underbite)
به حالتی گفته میشود که در آن فک پایین نسبت به فک بالا عقبتر قرار گرفته است. هر کدام از این شرایط میتوانند بر هزینه ارتودنسی تأثیر داشته باشند.
مال اکلوژن
مال اکلوژن نیز نوعی عارضه است که در آن هنگام بستن دهان فک دچار انحراف شده و یا فک و دندانها به صورت نرمال و عادی بر روی یکدیگر قرار نمیگیرند. در فک پایین، مندیبول و در فک بالا، ماگزیلا گفته میشود.
ریتینر
ریتینر وسیلهای کاربردی در ارتودنسی دندان است که پس از اتمام دوره درمان، برای حفظ موقعیت دندانها استفاده شده تا آنها را در حالت صاف نگه دارد. این وسیله در دو نوع ثابت و متحرک استفاده میشود.
جداکننده یا سپراتور
گاهی اوقات لازم است برای قرارگیری نوارها بین دندانها، فاصلهای میان آنها ایجاد شود. در این شرایط الاستیکهای کوچکی بین دندان قرار گرفته و این فاصله را به مرور ایجاد میکنند.
فضا نگهدار
فضای آزاد ایجاد شده بین دندانها به مرور زمان پر میشود. این فضای خالی برای جابجای یدندانها در ارتودنسی ایجاد میشود. گاهی اوقات نیز به دلیل افتادن زود هنگام دندانهای شیری پیش میآید و در صورت بسته شدن فضایی برای رشد دندان اصلی نمیماند. فضا نگهدار وسیلهای است که برای جلوگیری از بسته شدن این فضا به کار میرود.
ارتودنسی متحرک
Removable Appliance یا ارتودنسی متحرک یکی از انواع روشهای درمان ارتودنسی است که در آن دستگاههای ارتودنسی به صورت ثابت بر روی دندانها قرار نداشته و به راحتی از دهان خارج میشوند. نگهدارندهها، الاینرها و پلاکهای ارتودنسی در این دسته از ارتودنسی قرار میگیرند.
رادیوگرافی پانورامیک
این روش عکس برداری ویژه از فکهای بالا و پایین است که در آن دندانها و تمام ساختار فک و اطراف آن بررسی شده تا مشکلات ارتودنسی تشخیص داده شوند. این عکس برداری قبل از شروع مراحل درمانی انجام میشود.
جراحی ارتوگناتیک
Orthognathic surgery یا جراحی ارتوگناتیک به نوعی از جراحی گفته میشود که در آن نامنظمیها و ناهماهنگیهای بین فک جراحی میشود. این نوع جراحی باید حتما توسط جراح دهان و در کنار درمان ارتودنسی صورت میگیرد.
دوره دندانی مختلط
Mixed dentition یا دوره دندانی مختلط به مرحلهای از رشد و نمو دندانها گفته میشود، که به صورت همزمان هم دندانهای شیری و هم دندانهای دائمی در دهان وجود دارند. این دوره معمولا از سن ۶ سالگی تا ۱۲ سالگی ادامه دارد.
سخن آخر
درمان ارتودنسی دارای شرایط و پیچیدگی خاص خود است و برای انجام آن حتما باید به متخصص باتجربه در این زمینه مراجعه کنید. قبل از مراجعه میتوانید با اصطلاحات ارتودنسی آشنا شده تا هنگام مراجعه به دندانپزشک آگاهی نسبتی نسبت به این درمان داشته باشید.
دکتر قریشی از بهترین و باتجربهترین متخصصان در این حوزه هستند که با بررسی شرایط کامل دهان و دندانهای شما بهترین روش درمانی و نوع ارتودنسی را انجام میدهند. برای داشتن اطلاعات بیشتر میتوانید به وب سایت ایشان مراجعه کنید.
برچسب ها : دندان,دندانپزشکی,ارتودنسی,دهان و دندان,پزشکی