علامت‌های هشدار Ponzi scheme چیست؟
اگر به‌تازگی پا به دنیای ارزهای دیجیتالی گذاشته‌اید، بسیار مهم است با مبحث پروژه‌های پانزی آشنایی پیدا کنید. آشنایی با این مفهوم به شما کمک می‌کند تا به شکل مؤثرتری از دارایی‌های دیجیتالی خود محافظت کنید. طرح پانزی درواقع یک نوع کلاهبرداری و سرمایه‌گذاری جعلی است که به معامله‌گران امید واهی کسب سود زیاد و بدون ریسک را در مدت‌زمان کوتاه می‌دهد. چیزی که درنهایت نصیب سرمایه‌گذاران می‌شود، ضرر و زیان است و برندهٔ اصلی، طراح پروژه پانزی خواهد بود.
ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید تا دربارهٔ طرح پانزی Ponzi scheme و نشانه‌های جعلی بودن آن بیشتر بدانید.
طرح پانزی چیست؟
پانزی درواقع یک طرح سرمایه‌گذاری با وعدهٔ بازگشت سریع و زیاد سرمایه برای سرمایه‌گذاران و تریدرهای دنیای ارزهای دیجیتالی است. به بیان ساده و شفاف، می‌توان این‌طور عنوان کرد که این طرح‌ها نوعی کلاهبرداری نوین است که از طریق آن‌ها و به‌واسطهٔ کلاهبرداران، سرمایهٔ سرمایه‌گذاران دزدیده می‌شود. موردی که سبب جلب اعتماد تریدرها به طرح‌های پانزی می‌شود، این‌که است سود سرمایه‌گذاران اولیه با پول سرمایه‌گذاران نسل بعدی پرداخت می‌شود. این روش کلاهبرداری آنقدر ادامه پیدا می‌کند که اسکمرها یا همان طراحان اولیه پروژه، نتوانند به جدیدترین عضوهای خود سودی پرداخت کنند.
با به انتها رسیدن پروژه و عدم پرداخت سود، اسکمرها با تمامی سرمایه و سود کسب‌شده در این مدت، ناپدید می‌شوند و اینجاست که تازه سرمایه‌گذاران متوجهٔ کلاهبرداری آنان خواهند شد. درواقع موردی که سبب اعتماد تریدرها به پروژه‌های پانزی می‌شود، قانونی جلوه دادن طرح است. طرح‌های پانزی سرمایه‌گذار را قانع می‌کنند که سود دریافتی آن‌ها از طریق یک سرمایه‌گذاری قانونی است و ریسکی برای این کار وجود ندارد. در ابتدای کار نیز سود حاصل از سرمایه‌گذاری، مرتب و به‌موقع به حساب شخص واریز می‌شود که این کار سبب جلب اعتماد بیشتر سرمایه‌گذار می‌شود. این افزایش اعتماد در برخی از موارد آنقدر زیاد می‌شود که شخص را به سرمایه‌گذاری مجدد ترغیب می‌کند.
نکتهٔ مهم و قابل‌ذکر دیگر این‌که یافتن کیس‌های سرمایه‌گذاری همیشه از طرف شخص طراح نیست. بلکه در برخی از موارد، سرمایه گذران اغفال‌شده، به تبلیغ این پروژه‌ها می‌پردازند و افراد دیگری را وارد چرخه می‌کنند. توصیه می‌شود که به‌منظور حفظ دارایی‌های خود، قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری، از صحت آن پروژه اطمینان حاصل کنید.
طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که اشاره شد، طرح Ponzi scheme با فریب دادن یک حلقهٔ اولیه از سرمایه‌گذاران توسط کلاهبردار با یک طرح سرمایه‌گذاری پیچیده آغاز می‌شود. دادن یک طرح سرمایه‌گذاری پیچیده درواقع بخشی از نقشهٔ کلاهبرداران است تا به‌واسطهٔ آن، کمتر کسی متوجهٔ اهداف اصلی آنان بشود. وجه مشترک تمام طرح‌های پانزی، پرداخت نرخ سود بالا و بدون ریسک در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. افرادی که وارد این طرح‌های کلاهبرداری می‌شوند، در ابتدا و با دریافت چند ماه از سود به‌موقع و منظم، این تصور را پیدا می‌کنند که یک سرمایه‌گذاری عالی انجام داده‌اند. بر همین اساس شروع به تبلیغ این طرح در اطرافیان خود می‌کنند. انجام این کار و دعوت از سایرین برای سرمایه‌گذاری در چنین طرح‌هایی، نقطهٔ اوجی برای کلاهبرداران خواهد بود، چراکه به هدف اصلی خود که اتصال افراد جدید به پروژه بود، دست پیدا می‌کنند.
پرداخت سود از جیب سرمایه‌گذاران جدید به سرمایه‌گذاران قبلی و همچنین اتصال افراد بیشتر به چرخه، به شکل فزاینده‌ای افزایش پیدا می‌کند تا جایی که دیگر اشخاص جدیدی به مجموعه اضافه نمی‌شوند و شخص کلاهبردار از پرداخت سود به افراد عاجز می‌ماند. در چنین شرایطی پروژه به‌طور ناگهانی بسته می‌شود و سرمایهٔ افراد بر باد می‌رود. درست در این لحظه است که افراد متوجهٔ اهداف اصلی پروژه خواهند شد.
جالب است که بدانید اولین پروژهٔ پانزی تاریخ، در دههٔ ۱۹۲۰ و توسط شخصی به نام چارلز پانزی اجرایی شد؛ او ادعا کرد که با فروش کوپن‌های تخفیفی اداره پست، ۵۰% سود در ۴۵ روز و یا ۱۰۰% سود در ۹۰ روز به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند. وی با انجام این کار توانست بیشتر از ۲۰ میلیون دلار کلاهبرداری کند.
۵ علامت هشدار طرح پانزی
طرح‌های پانزی به شکل هوشمندانه‌ای و با عناوین قانونی، اقدام به جذب سرمایه‌گذار می‌کنند. نشانه‌هایی وجود دارد که از طریق آن‌ها می‌توانید طرح‌های پانزی را شناسایی کنید و از مشارکت در آن پروژه‌ها اجتناب ورزید. در ادامه ۵ مورد از آن‌ها را موردبررسی قرار می‌دهیم:
-
وعدهٔ دریافت سود بالا با کمترین میزان ریسک
یکی از بارزترین نشانه‌های پروژهٔ پانزی، آن است که سودهای کلان را با کمترین میزان ریسک ارائه می‌دهد. این نکته را به یاد داشته باشید که نرخ پرداخت سود در پروژه‌های سرمایه‌گذاری قانونی، منطقی است، پس اگر پروژهٔ انتخابی شما مبالغ هنگفتی را به‌عنوان سود ارائه داد، باید به آن شک کنید.
-
ثابت بودن نرخ سود در شرایط نوسانی بازار
اگر طرحی به شما پیشنهاد شد که براساس آن نوسانات بازار هیچ‌گونه تأثیری در میزان سود پرداختی نداشت، باید به اصالت و قانونی بودن آن پروژه شک کنید.
-
عدم ثبت سرمایه‌گذاری و دریافت مجوز قانونی
یکی دیگر از نشانه‌های تقلبی بودن یک طرح، عدم ثبت آن پروژه و دریافت مجوزهای قانونی است. اگر پروژه‌ای به ثبت نرسیده باشد و همچنین از عموم مردم درخواست سرمایه‌گذاری داشته باشد، بلاشک تقلبی و کلاهبرداری است.
-
عدم اجازهٔ دسترسی به جزئیات طرح
یکی دیگر از مواردی که از طریق آن می‌توانید طرح‌های پانزی را شناسایی کنید، عدم شفافیت مدیران پروژه در ارائه طرح است. در برخی از موارد نیز مدیران سایت‌های کلاهبرداری، طرح‌هایی با پیچیدگی زیاد ارائه می‌کنند که از فهم بیشتر افراد خارج است. در چنین شرایطی بهتر است اعتماد و سرمایه‌گذاری نکنید.
-
دشوار بودن درخواست و بیرون کشیدن پول
یکی از شرایط سرمایه‌گذاری در طرح‌های پانزی، عدم اجازه دسترسی به سرمایه و خروج از مجموعه است. اگر یک طرح سرمایه‌گذاری قانونی و خوب باشد، دلیلی ندارد که مدیر آن، سرمایه‌گذار را از دسترسی به پول خود منع کند.
سخن پایانی
طرح پانزی یک شیوهٔ رایج کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران است که با شعار سود بالا در مدت‌زمان کم، آن‌ها را راضی به سرمایه‌گذاری می‌کند. اگر قصد سرمایه‌گذاری در پروژه‌ای را دارید، بهتر است که قبل از هر کاری، مجوزهای آن پروژه را بررسی کنید. در اقدام بعدی نیز طرح سرمایه‌گذاری و میزان سود را باید موردبررسی قرار دهید. پروژه‌ای قابل‌اعتماد است که طرح آن قابل‌فهم و میزان نرخ سود آن منطقی باشد و همچنین در بازهٔ زمانی مناسب، پرداخت شود.