مارک زاکربرگ مؤسس وب‌سایت شبکه اجتماعی فیس‌بوک، کارآفرین اینترنتی و بشردوست امریکایی است. او در فوریه ۲۰۰۴ با کمک هم‌اتاقی‌هایش فیس‌بوک را راه‌اندازی کرد. زاکربرگ در این راه با فراز و نشیب‌های زیادی مقابله کرد تا فیس‌بوک را سر پا نگه دارد. او نیز مانند بسیاری از کارآفرینان دیگر، بااستعداد متولد نشده بود؛ بلکه برای رسیدن به اینجا بسیار تلاش کرده است. خانواده او با دیدن ذوق و شوقی که نسبت به برنامه‌نویسی دارد برای او یک معلم خصوصی گرفته بودند البته ناگفته نماند مارک زاکربرگ در آن زمان ها هم از معلم خود جلو زده بود.

سال‌های اول زندگی

مارک الیوت زاکربرگ در ۱۴ مه ۱۹۸۴ در وایت پلینز نیویورک، متولد شده است. مادربزرگ و پدربزرگ او مهاجران یهودی کشورهای آلمان، اتریش و لهستان بودند. او همراه سه خواهرش در یک خانواده یهودی در نیویورک بزرگ شدند. قبل از انتقال به آکادمی فیلیپس اکستر، در دبیرستان آردسلی تحصیل می‌کرد.

مارک زاکربرگ از دوران راهنمایی برنامه‌نویسی و استفاده از رایانه را شروع کرد. در دوران دبیرستان در یک شرکت برای توسعه یک برنامه پخش موسیقی به نام سیناپس مدیاپلیر کار می‌کرد. این برنامه قادر بود یک پلی لیست از آهنگ‌های موردعلاقه فرد را درست کند. در واقع این برنامه شباهت های بسیاری به اسپاتیفای امروزی داشت. در همان دوران برای برقراری ارتباط بین خانه و دندان‌پزشکی پدرش یک برنامه پیام‌رسانی ساخت تا پدرش به‌راحتی متوجه شود مشتری‌ها کی می‌رسند. به همین دلیل قبل از ورود به دانشگاه هاروارد او به‌عنوان اعجوبه برنامه‌نویسی شناخته شد.

در سال دوم تحصیلی، برنامه‌ای به نام course match ساخت که به دانش‌آموزان کمک می‌کرد باتوجه‌به انتخاب‌های سایر دانش‌آموزان برای انتخاب کلاس تصمیم‌گیری کنند. مدتی بعد از آن برنامه‌ای به نام face mach ایجاد کرد که کاربران با استفاده از آن می‌توانستند درباره چهره دانش‌آموزان نظر بدهند. آری هاسیت، هم اتاقی آن دوران مارک زاکربرگ در این باره می‌گوید:

«ما کتاب‌هایی داشتیم به نام کتاب چهره که شامل نام و عکس همه افرادی بود که در خوابگاه دانشجویی زندگی می‌کردند. مارک ابتدا سایتی ساخت و عکس دو چهره از دو مرد یا زن قرار می‌داد. بازدیدکنندگان سایت باید انتخاب می‌کردند که کدام چهره جذاب‌تر است و این چهره‌ها باتوجه‌به نظرات رتبه‌بندی می‌شدند.»

این سایت ابتدا موردتوجه دانشجویان قرار گرفت؛ ولی بعد از چند روز دانشگاه آن را مسدود کرد. زیرا محبوبیت آن یکی از سوئیچ‌های شبکه هاروارد را مختل کرده بود و مانع دسترسی دانشجویان به اینترنت می‌شد. علاوه‌برآن، بسیاری اعتراض کردند که عکس‌هایشان بدون اجازه استفاده می‌شود. مارک زاکربرگ به طور علنی عذرخواهی کرد. در روزنامه دانشجویی نیز دررابطه‌با نامناسب‌بودن سایت مقالاتی منتشر کرد.

سال دوم تحصیلش در دانشگاه بود که تصمیم به ترک تحصیل کرد تا بتواند روی پروژه‌ای که به‌تازگی برنامه‌نویسی کرده بود تمرکز کند.

تاریخچه فیس‌بوک

مارک زاکربرگ در ژانویه ۲۰۰۴ شروع به نوشتن کد وب‌سایت جدید کرد. در فوریه ۲۰۰۴ با همکاری هم‌اتاقی‌های خود ادواردو ساورین، اندرو مک کولوم، داستین موسکوویتز و کریس هیوز وب‌سایت Thefacebook را راه‌اندازی کرد.

تا مدتی بعد از راه‌اندازی، فیس‌بوک فقط در هاروارد مورداستفاده قرار می‌گرفت. تا اینکه زاکربرگ با کمک داستین موسکوویتز آن را به مدارس دیگر معرفی کرد. او با کلمبیا، دانشگاه نیویورک، استنفورد، دارتموث، کرنل، دانشگاه پنسیلوانیا، براون و ییل کار را آغاز کرد.

چند روز پس از راه‌اندازی این سایت سه نفر از اعضای ارشد دانشگاه هاروارد مدعی شدند مارک زاکربرگ آن‌ها را فریب داده و از ایده‌های آن‌ها استفاده کرده است. به گفته آن‌ها زاکربرگ قرار بود به آن‌ها در ساخت شبکه اجتماعی Harvardconnecton.com کمک کند؛ ولی از ایده‌های آن‌ها استفاده کرد تا یک محصول رقیب بسازد. این سه نفر به روزنامه دانش‌آموزی crimson شکایت کردند و روزنامه برای پاسخ به ادعای آن‌ها شروع به تحقیق در این باره کرد. زاکربرگ سعی کرد ویراستاران را قانع کند پیگیر موضوع نشوند. او با استفاده از گزارش‌های ورود خصوصی ویراستاران به فیس‌بوک، دو حساب سردبیران را هک کرد. این شکایت به دلیل مشکلات فنی پیش‌آمده بی‌پاسخ ماند.

پس از راه‌اندازی رسمی آن، این سه نفر علیه وی شکایتی تنظیم کردند که در نهایت منجر به توافق شد. طبق توافق‌نامه ۱,۲ میلیون از سهم فیس‌بوک و ۲۰ میلیون دلار پول نقد به آن‌ها تعلق می‌گرفت.

اقدامات بشردوستانه زاکربرگ

در سال ۲۰۱۰ مارک زاکربرگ مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار به مدارس دولتی نیویورک کمک کرد. این کار او مصادف با زمان انتشار فیلم “شبکه اجتماعی” باعث شد تا حدود زیادی چهره‌ای منفی از او ساخته شود.. منتقدان، این موضوع را مورد کنکاش قرار دادند. مارک زاکربرگ در پاسخ این انتقاد گفت: «چیزی که در مورد زمان‌بندی فیلم روی آن حساس بودم این بود که نمی‌خواستم مطبوعات درباره فیلم و پروژه نیویورک درهم‌آمیخته شوند. به این فکر می‌کردم که این کار را به‌صورت ناشناس انجام دهم تا این اتفاق نیفتد.» بعدها روزنامه‌نگار دیل راساکوف اظهار داشت این پول تا حدود زیادی هدررفت.

در سال ۲۰۱۰ مارک زاکربرگ، بیل گیتس و وارن بافت تعهدی مبنی بر اهدای نیمی از ثروت خود به خیریه را امضا و سایر ثروتمندان را نیز به این کار تشویق کردند. در سال ۲۰۱۲، زاکربرگ و همسرش پریسیلا چان اعلام کردند اکثر ثروت خود را به‌تدریج و در طول زمان به ارتقای برابری و پیشبرد پتانسیل انسانی اختصاص خواهند داد.

در سال ۲۰۱۳ مارک زاکربرگ ۱۸ میلیون سهم فیس‌بوک را به بنیاد جامعه دره سیلیکون اهدا کرد. این کمک به‌عنوان بزرگ‌ترین هدیه خیریه در آن سال شناخته شد.

ماه اکتبر سال ۲۰۱۴ در راستای مبارزه با ویروسی بنام ابولا در غرب آفریقا  ۲۵ میلیون دلار توسط مارک و شریک زندگی‌اش اهدا شد.

در سال ۲۰۱۵ مارک زاکربرگ و چان عهد بستند ۹۹ درصد سهام فیس‌بوک را به chan zuckerberg initiative منتقل کنند. این کار بلافاصله انجام نشد، بلکه وجوه به‌تدریج و در طول زندگی آن‌ها منتقل می شود. این زوج با الهام از بیل گیتس، وارن بافت و سایر میلیاردرها تصمیم گرفتند به‌جای تشکیل یک شرکت خیریه برای اهدای سهم از limited liability company استفاده کنند. این شرکت‌ها نوع خاصی از شرکت‌های سهامی ایالت متحده هستند.

در سال ۲۰۱۶ chan zuckerberg initiative مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار به‌منظور ایجاد مؤسسه خیریه معاف از مالیات chan zuckerberg biohub اهدا کرد. این کار باهدف ایجاد یک فضای تحقیقاتی مشترک در منطقه Mission bay در سانفرانسیسکو برای تعامل و همکاری دانشمندان انجام شد.

در زمان همه‌گیری کووید-۱۹ زاکربرگ ۲۵ میلیون دلار به یک شتاب‌دهنده که در جستجوی درمان این بیماری بود اهدا کرد. او ۲۵ میلیون دلار نیز برای حمایت از روزنامه محلی که تحت‌تأثیر همه‌گیری بود اهدا کرد.

چند مورد از جنجال‌های زاکربرگ

در سال ۲۰۰۵، ادواردو ساورین، یکی از همکاران سابق مارک زاکربرگ علیه او و فیس‌بوک شکایتی تنظیم کرد. وی مدعی شد زاکربرگ به طور غیرقانونی از پول او به‌عنوان هزینه شخصی استفاده کرده است. این قضیه خارج از دادگاه حل شد و طرفین به توافق رسیدند. ولی متن توافق‌نامه هرگز علنی نشد. فیس‌بوک، ساورین را به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران فیس‌بوک اعلام کرد و ساورین موافقت کرد دیگر با مطبوعات گفتگو نکند.

مارک زاکربرگ در سال ۲۰۱۷ هشت شکایت quiet title and partition”” را علیه صدها بومی هاوایی تنظیم کرد. در واقع این شکایت‌ها به‌منظور مطالبه زمین‌هایی با فروش اجباری انجام می شد. زاکربرگ در سال ۲۰۱۴، ۷۰۰ هکتار زمین در جزیره کائوآی هاوایی خریداری کرده بود و حال در صدد آن بود که بخش‌های کوچکی از آن‌ها را مطالبه کند. استاد حقوق دانشگاه هاوایی، کاپوا اسپروات از این کار به‌عنوان “چهره استعمار نو” یادکرد. زاکربرگ در پاسخ این انتقادات در یک پست فیس‌بوک اقدام خود را تلاشی برای پرداخت “سهم منصفانه” به مالکان جزئی زمین قلمداد کرد. وقتی متوجه شد قانون مالکیت زمین در هاوایی با سایر ایالت‌ها متفاوت است از اقدام خود صرف‌نظر کرد. او از اینکه چگونه بدون اطلاع کامل دست به این اقدام زده است اظهار تأسف کرد.

زندگی شخصی

مارک زاکربرگ و پریسیلا چان، دانشجوی دانشگاه هاروارد در یک مهمانی در سال دوم تحصیلی آشنا شدند. در سال ۲۰۱۰ چان که در آن زمان دانشجوی پزشکی دانشگاه کالیفرنیا بود به خانه اجاره‌ای زاکربرگ در پالو آلتو، کالیفرنیا نقل‌مکان کرد. در سال ۲۰۱۲ در یک مراسم فارغ‌التحصیلی به طور غافلگیرانه ازدواج خود را اعلام کردند. زاکربرگ در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد همسرش باردار است. به گفته زاکربرگ، چان قبل از این سه بار سقط‌جنین را تجربه کرده بود. این زوج در حال حاضر دارای سه دختر هستند.

مارک زاکربرگ در یک خانواده یهودی بزرگ شد. در دوره‌ای به‌عنوان یک خداناباور شناخته شد. ولی بعدها اظهار داشت در آن دوره به دنبال پاسخ سؤالات خود بود و اکنون معتقد است دین بسیار مهم است.

ورزش‌های موردعلاقه زاکربرگ کشتی، هنرهای رزمی ترکیبی و جیو جیتسو برزیلی هستند. او در یک برنامه امریکایی گفت یکی از بزرگ‌ترین پشیمانی‌هایش انتخاب تیم شمشیربازی در دوره دبیرستان به‌جای کشتی بود.

جالب است بدانید

• دلیل رنگ آبی فیس‌بوک، کوررنگی قرمز – سبز او است. رنگ آبی واضح‌ترین رنگی است که او می‌تواند درک کند.
• مارک زاکربرگ از همان ابتدا اعجوبه برنامه‌نویسی نبود. بلکه او کدنویسی c++ را از کتاب دامیز آموخته است. کتاب‌های دامیز ساده‌ترین و روان‌ترین کتاب‌های برنامه‌نویسی در آن زمان بودند.
• او به زبان‌های باستانی مانند لاتین علاقه‌مند است و می‌تواند به زبان ماندارین صحبت کند.
• بسیاری از شرکت‌های بزرگ مانند یاهو، مایکروسافت و گوگل می‌خواستند فیس‌بوک را از او بخرند؛ ولی او قصد فروش نداشت.
• او در توییتر یک حساب دارد. ولی از سال ۲۰۰۹ تا کنون تنها ۱۹ بار توییت کرده است.
• او یک سگ مشهور به پولی دارد که در فیس‌بوک ۲ میلیون نفر آن را دنبال می‌کنند.
• بنا به گزارشی ۱۲ نفر به زاکربرگ کمک می‌کنند تا صفحه فیس‌بوک خود را مدیریت کند.
• مارک زاکربرگ و همسرش را نمی‌توان در فیس‌بوک بلاک کرد. با کلیک روی “بلاک کردن” یک پیام خطا ظاهر می‌شود.