آلودگی اطلاعات در سازمان و شیوه های مقابله با آن (1 از 2)
چكيده
امروزه صحّت و دقّت اطّلاعات[1] براي تصميمگيريهاي سطوح خرد تا كلان، حائز اهمّيّت بسياري است و آلودگيهاي مربوط به داده و اطّلاعات، ميتوانند مشكلات زيادي را در اين فرايند ايجاد نمایند. علاوه بر اين، مديريت هوشمندانه اطّلاعات ، نيازمند در اختيار داشتن اطّلاعات سالم و با کمترین میزان آلودگی است. بنابراين، شناخت مفهوم آلوده شدن داده و اطلاعات و سعي در مقابله با آن، بسيار حياتي به نظر ميرسد.
بررسي انواع آلودگيهاي اطّلاعاتي[2]، انواع مشكلات حاصله از آنها و ارائهي راهحلّي عملي و كاربردي براي پیشگیری و رفع اين معضلات، هدف اين مطلب است که شما خوانندگان عزیز مجلهی اینترنتی گویا آیتی را به مطالعهی آن دعوت میکنیم. در قسمت اول از اين مطلب، مفاهيم اوليهي مربوط به آلودگي اطلاعات را مورد بررسي قرار خواهيم داد و در قسمت دوم كه به زودي در اختيار شما قرار خواهد گرفت، راهكارهاي مواجهه با آلودگي اطلاعات را مطرح خواهيم كرد. در تمام طول اين مطلب با كليك بر روي تصاوير ميتوانيد آنها را در سايز بزرگتر و كيفيت بهتر مشاهده بفرماييد.
مقدّمه
به اين علّت كه در عصر فنّاوريهاي اطّلاعاتي و ارتباطي[3] هستيم و افق پيشرفت كشور عزيزمان نيز همسو با اين مقوله است، بايستي راهكارهايي عملي و مفيد براي حلّ مشكلات توليد اطّلاعات، نگهداري اطّلاعات، دادهكاوي[4] و مسائلي از اين دست يافته شود تا هزينههاي مادي و معنوي اين امور، كاهش يافته و در ازای آن سرعت نيل به هدف اصلي نظام یعنی توسعهي داناييمحور افزايش يابد.
افزون بر اين، چون در تحريم اقتصادي و اطّلاعاتي هستيم، بايد بتوانيم از منابع اطّلاعاتي[5] موجود، نهايت بهره را ببريم تا در شرايط خاص از هرگونه تهاجم اطّلاعاتي و فرهنگي در امان بوده و تصميماتي صحيح، دقيق و مناسب اتّخاذ كنيم. در اين راستا، تحقيقات فراوان و مطالعات شايسته و بايستهاي در امور مديريت دانش[6]، مديريت سيستمهاي اطّلاعاتي[7]، هوشمندي كسب و كار[8] و … انجام گرديده است و روند رو به رشدي را در چرخهي توليد محتواي علمي و فنّي شاهد بودهايم.
امّا نكتهاي كه معمولاً از ديد مخفي ميماند، پاكبودن اين محتوا و دانش حاصله از آن از هرگونه آلودگياطّلاعاتي است، به طوري كه در واقعيّت درصد بالايي از اطّلاعات موجود در نظام اطّلاعاتي سازمانها و ارگانهاي دولتي و غير دولتي، دچار آلودگيهايي از انواع مختلف همچون تكراري بودن، ناقص بودن، به روز نبودن، نامعتبر بودن و … هستند.
با نگاهي عميقتر به موضوع، به سهولت ميتوان فهميد كه از بين بردن اينگونه آلودگيها، تا حد زیادی ميتواند در پيشبرد اهدافی همچون تصمیمگیریهای کلان سازمانی ، مدیریت دانش و ایجاد نظام اطّلاعاتي هوشمند در سازمان مفيد واقع شود. در اين مطلب نيز سعي شدهاست با تشريح مفهوم آلودگياطّلاعات، انواع آن و دلايل پیدایش آن در سيستمهاي مبتني بر اطّلاعات، سازمانها را نسبت به مشكلات حاصله از آلودگياطّلاعات آگاه کرده و راهكاری مناسب براي جلوگیری از آن، پیشنهاد کنیم.
مفاهيم مربوط به داده و اطّلاعات
این قسمت از مطلب، قبلا در پستی با عنوان چرخه عمر داده ها در گویا آیتی منتشر شده است. بنابراین خوانندگان محترم در صورت اینکه قبلا آن را مطالعه کردهاند، میتوانند از مطالعهی این بخش (مطالب به رنگ آبي) صرف نظر کرده و به قسمت بعدی با نام “مفاهیم مربوط به آلودگی” مراجعه نمایند. اما اگر مطلب چرخه عمر داده ها را مطالعه نکردهاید، خواندن آن برای شما خالی از لطف نخواهد بود.
سیر تحوّلات داده را، از ابتدای شکلگیری یک مفهوم در ذهن بشر، تا تبدیل آن به دانش، که ابزار برتری اقوام و ملّتها بر دیگران در عصر حاضر به شمار میرود، میتوان به پنج بخش کلّی تقسیم نمود.
1- آنچه که برای اوّلین بار در ذهن بشر شکل میگیرد و موجودیّت مییابد، مفهوم [9] نام دارد. مفهوم میتواند نام یک شیء، بیان یک احساس و یا هر چیز دیگری از این دست باشد. در مورد تعریف مفهوم در دایرة المعارف انکارتا آمده است [10] : هر چیزی که بر مبنای تجربه، خلّاقیّت و یا تصویرسازی و فرضیهپردازی توسّط ذهن بوجود آید.
2- مفهومی که در ذهن ایجاد شدهاست بایستی توسّط یکی از ابزارهای ارتباطی انسان، که آنها را “زیسترسانه” [11] نام نهادهاند، به دیگران منتقل شود. مثلاً از طریق سخن، دستنوشته، حرکات بدن و یا به هر صورت دیگر. در هر حال، چیزی که بر این اساس به وجود میآید، داده [12] نام دارد. ویکیپدیا، دایرة المعارف اینترنتی در تعریف داده میگوید: مجموعهای از واحدهای اطّلاعاتی که از هم مستقل هستند [13].
3- دادهی خام، بایستی توسّط یک ابزار عملگر [14] و یا در حین یک فرایند [15]، مورد بررسی، تغییر و تکمیل قرار گیرد تا برای انسان ارزش استفاده داشته باشد. این فرایند را پردازش یا پروسه [16] مینامند. محصول این فرایند، موجودیّتی غنیتر از داده است که قابلیّت استفاده دارد و به آن، فراداده [17] یا اطّلاعات [18] میگویند. وبسایت دیکشنری دات کام در تعریف اطّلاعات آورده است: مجموعهای از حقایق و یا دادهها [19] .
4- پس از کسب اطّلاعات کافی در یک مورد، به شناخت [20] از آن مورد دست مییابیم. شناخت یا آگاهی [21]، حالتی است که به ما، امکان بررسی یک موضوع و تصمیمگیری در قبال نحوهی مواجهه با آن را میدهد. شناخت نیز در سطحی بالاتر از اطّلاعات قرار دارد. امّا همانند موجودیّتهای قبل از خود ( که به نحوی، پیشنیازهایش نیز به شمار میروند )، در برخی موارد، تمایز آن با موجودیّت قبل و بعد ممکن نیست. دیکشنری وبستر در مورد آگاهی مینویسد: مرحلهای سطح بالا از فهم در مورد یک موضوع [22] .
5- دانش [23] یا خرد [24] ، سطح عالی آگاهی از یک موضوع است و زمانی حاصل میشود که شناخت ما در مورد چند موضوع متفاوت، در کنار هم قرار گیرد و به نتیجهای سودمند منتهی شود که خارج از محدودهی درک شناختی ما از یک پدیده است. دانش را اینگونه تعریف میکنند: شناخت کاملی از یک موضوع که بر پایهی تجربه و تحلیل ذهنی بوجود میآید [25] .
از بین موارد ذکر شده، دو مورد وجود دارند که مطلقاً مختص انسان بوده و از دسترس رایانهها و ماشینها، هرچند هوشمند و قدرتمند، به دور هستند. آن دو مورد، مفهوم و دانش هستند. تولید مفهوم و دستیابی به دانش، چیزی است که هوش مصنوعی [26] امروزی نتوانسته است به قلمرو آن وارد شود و متعالیترین آرزوی دانشمندان این عرصه، همواره این بوده است که ماشینی تولید کنند که مفاهیم ذهنی بشر را درک کرده، مفهوم تولید نماید و دانش برخورد با مشکلات را دارا باشد.
آنچه که امروزه در علم هوشمندی ماشینآلات بدان تکیه داریم، تنها تصمیمگیری [27] بر اساس موقعیّت مکانی و زمانی و بر پایهی شبیهسازی رفتار انسانی است و نه ایجاد مفهوم و دارابودن دانش. سیستمهای پشتیبانی از تصمیمگیری [28] و سیستمهای خبره [29]، از این دست پیشرفتها هستند که البتّه مدّت زیادی نیست که در علوم رایانه وارد شدهاند.
برای درک بهتر تعاریف بالا، مثالی را ارائه میدهیم. کلمهی “آتش” را در نظر گرفته و سعی میکنیم مفاهیم، داده، اطّلاعات، شناخت و دانش پیرامون آن را بررسی کنیم. مثالهای بیشماری در این رابطه میتوان ارائه داد که در اینجا به یک مورد اکتفا نموده و مابقی را به ذهن خلّاق و جستجوگر خوانندهی محترم این متن واگذار میکنیم.
- برخی مفاهیم مربوط به آتش اینها هستند: جسم، داغ بودن، سوزش دست، احساس بد
- تعدادی از دادههای این مسأله میتوانند اینها باشند: جسم داغ گوشهی اتاق، به سمت جسم حرکت کردن، دست زدن به جسم
- اطّلاعات موجود: جسم داغ دست را سوزاند، احساس بسیار بدی دارم
- شناخت موضوع: گوشهی اتاق جسم داغی وجود دارد که دست را میسوزاند، هر جسم داغ میتواند دست را بسوزاند و احساس بسیار بدی ایجاد کند.
- دانشی که ممکن است بدست آید: اگر در جنگل تنها بودم و گرگ به من حمله کرد، جسم داغی را ( مثلاً انتهای گداختهی تکّهچوبی از آتشی که برای گرمکردن خودم درست کردهام ) به سمت او بگیرم تا بسوزد، فرار کند و من صدمه نبینم.
مفاهيم مربوط به آلودگي
آلودگي [30] به معناي هرگونه تغيير ناخوشايند در موجوديّت يك پديده است. انواع مختلفي از آلودگي وجود دارند و به اعتقاد نویسنده، اصولاً هر مقولهي اطلاعاتی كه با فعّاليّتهاي بشري درگير شود، به نوعي آلودگي مبتلا خواهد شد. به عنوان مثال ميتوان از مواردي همچون آلودگي هوا، آلودگي خاك، آلودگي آب، آلودگي محيط زيست، آلودگي صوتي، آلودگي رفتار اجتماعي كه منجر به سوء رفتارها ميشوند، آلودگي اطّلاعات و موارد بيشمار ديگر نامبرد. اينكه اطّلاعات چگونه دچار آلودگي ميشوند و بيان معني آلودگي اطّلاعات، موضوع يكي از بخشهاي آتي اين مطلب است كه در جاي خود، بدان خواهيم پرداخت.
مفاهيم مربوط به سازمان
در اين بخش از نوشته، لازم به نظر ميرسد كه نقش اطّلاعات در يك سازمان يا ارگان را نيز مورد بررسي قرار دهيم. بنابراين به معرّفي اركان يك سازمان ( كه اطّلاعات نيز جزو آنهاست ) پرداخته و اهمّيّت آنها را تشريح ميكنيم. سازمانها اركان متفاوتي دارند و به اشكال مختلفي اداره ميشوند امّا 4 ركن اصلي زير در تمامي سازمانها مشتركاً وجود دارند:
1- از ديد اكثر نظريهپردازان، اصليترين ركن هر سازمان، مشتريان آن هستند. مشترياني كه يا محصولي را از يك سازمان دريافت ميكنند و يا خدمتي از آن سازمان ميگيرند، با خود، پول، پويايي، شهرت و اعتبار و به معناي واقع كلمه، زندگي و ادامهي حيات را براي يك سازمان به ارمغان ميآورند و اگر نباشند، موجوديّت و هويّت سازمان نيز معنايي نخواهد داشت.
2- ابزارها، سخت افزارها و ماشينآلات نيز بخش مهم ديگري از سازمان هستند. بدون وجود اين وسايل، نيرويي براي انجام كارهاي يك سازمان وجود ندارد. در اين مورد، توضيح بيشتري لازم به نظر نميرسد چرا كه همهي ما به نياز بشر به ماشينآلات براي توليد و عرضهي محصول و يا خدمت واقف هستيم و ميدانيم كه يكي از بازوهاي اصلي انجام امور در هر سازمان يا ارگان، همين سخت افزارها هستند.
3- در اين ميان، نيروي انساني يك سازمان، بازوي دوّم و ركن اساسي سوّم در يك سازمان به شمار ميرود. اينكه با توجه دانش فعلي بشر، بدون وجود و دخالت جسمي و يا ذهني انسان، هيچ امري ( حتّي كوچكترين امور ) پيش نخواهد رفت بر كسي پوشيده نيست و حتّي مدافعان سرسخت و حاميان اصلي سيستمهاي مبتني بر هوش مصنوعي نيز، نميتوانند دنياي بدون دخالت انسان را تصوّر كنند.
4- و امّا اطّلاعات؛ چهارمين ستون برپايي يك سازمان در دنياي امروز، وجود اطّلاعات دقيق، كامل و صحيح در آن سازمان است. به طوري كه رقابت بين شركتها و برندهاي سطح اوّل در دنيا، از رقابت سخت افزاري و تجهيزاتي به رقابت اطّلاعاتي مبدّل شده است. گاهي اين رقابت در دستيابي هرچه سريعتر به اطّلاعات نمود پيدا ميكند و گاهي، دقّت و صحت اطّلاعات بدست آمده، مورد مناقشه و موضوع رقابت واقع ميشود. در هر صورت، ميتوان گفت كه اطّلاعات برگ برندهي سازمانها، بالأخص سازمانهايي كه اصل كار آنها بر روي اطّلاعات است، همانند شركتهاي رايانهاي، حقوقي و … به حساب ميآيد و اين سازمانها با صرف هزينههاي هنگفت ، ميكوشند تا در اين رقابت اطّلاعاتي برنده باشند.
مكانيابي اطّلاعات
مبحث مورد توجّه ما در اين بخش از مطلب، اين است كه اصولاً اطّلاعات در كجا يافت ميشود و چگونه انتقال مييابد. جواب ساده است. اطّلاعات در هر زمان و مكاني موجود است. در هر رشته و هر زمينهاي به چشم ميخورد و به عبارتي جزء جدايي ناپذير زندگي بشر به شمار ميرود به طوري كه ميتوان ادّعا كرد كه هرجا كه انسان به آن وارد شود، اطّلاعات به وجود ميآيد. امّا جواب تخصّصيتر به اين سؤال اين است كه اطّلاعات در دو سطح اصلي وجود دارد كه عبارتند از :
- سطح پست: مكانهاي رايج ذخيرهسازي اطّلاعات كه شامل انبارههاي شخصي [31] و بانكهاي دادهي[32] گروهي ميشود
- سطح عالي: مكانهاي مهمتر و تخصصيتر ذخيرهسازي اطّلاعات مثل پايگاه دادهي سيستمهاي اطّلاعاتي[33] و جوامع اطّلاعاتي[34]
اين سطوح و مكانهاي نگهداري اطّلاعات، با هم در ارتباط هستند و انتقال اطّلاعات مابين آنها، از طريق شاهراههاي اطّلاعاتي[35] صورت ميگيرد. شاهراه اطّلاعاتي بستري است براي نقل و انتقال داده[36] و اطّلاعات، و ميتواند يك تلويزيون، راديو، تلفن، پست، تلگراف، شبكههاي رايانهاي، شبكههاي اجتماعي[37] ، جوامع مجازي[38] ، انواع مختلف اتّصالهاي باسيم و بيسيم به اينترنت و … باشد[39] .
مورد مهمّي كه بايد آنرا تذكّر داد اين است كه گيرنده و فرستندهي اطّلاعات دائماً در حال جابهجايي هستند و جاي خود را با هم تعويض ميكنند بدين معنا كه در لحظهاي يك سيستم، فرستنده اطّلاعات است و لحظهي ديگر ممكن است دريافتكنندهي اطّلاعات باشد.
تعريف آلودگي اطّلاعات
با توجّه به تعاريف پيشين، به راحتي ميتوان معنا و مفهوم عبارت آلودگي اطّلاعات را متوجّه شد. ما در اين نوشته، هرگونه اطّلاعات ناخواسته، تكراري و ناكارآمد را نوعي از اطّلاعات آلوده در نظرگرفته و پديدهي حاصل را آلودگي اطّلاعات ميناميم و برهمين اساس، سيستمي را كه دچار آلودگي اطّلاعات باشد، يك سيستم بيمار ناميده و ميگوييم كه اين سيستم دچار بيماري اطّلاعاتي [40] شده است. در ادامهي بحث، در مورد انواع مختلف آلودگيهاي اطّلاعاتي بيشتر سخن خواهيم گفت.
انواع آلودگياطّلاعات
آلودگيهاي اطّلاعاتي از انواع مختلفي وجود دارند كه ما در اين مطلب به برخي از مهمترين آنها اشاره ميكنيم :
- ناقص شدن : بدين مفهوم كه مجموعهاي از اطّلاعات كه در كنار هم قرار دارند، بواسطهي از بين رفتن و يا گمشدن يك فايل يا بيشتر، دچار نقص شود و عملكرد كاملي از خود نشان ندهد.
- ناخوانا شدن : نوع ديگري از نقص در بين مجموعهاي از فايلهاست با اين توضيح كه فايل يا فايلهايي در مجموعه وجود دارند كه به هر علّتي، ناخوانا و يا مخدوش هستند و سيستم را دچار اختلال ميكنند.
- ناخالص بودن : بدين مفهوم كه خلوص اطّلاعات[41] در يك سيستم از بين برود. يعني اطّلاعات موجود در يك سيستم با اطّلاعات سيستمهاي ديگر اختلاط پيدا كرده و نتوان تصميمات دقيقي مبتني بر اطّلاعات موجود در سيستم هدف اتخاذ نمود. در مواردي حتّي ممكن است اين دو سيستم به هم مربوط باشند، اما در هر حال تداخل اطّلاعات، ما را دچار دردسر كند.
- به روز نبودن : يكي ديگر از مظاهر آلودگي اطّلاعات در سيستمهاي اطّلاعاتي است كه به علّت سرعت پيشرفت در توليد اطّلاعات، برطرف كردن آن، بسيار حياتي نيز به نظر ميرسد. معني و مفهوم به روز نبودن اين است كه اطّلاعات، قديمي و در عين حال بي مصرف شده باشند. لازم به ذكر است كه به هر نوع اطّلاعات قديمي نميتوان برچسب به روز نبودن را چسباند چون ممكن است هنوز كارايي مفيد خود را حفظ كرده باشند.
- دروغين بودن : چيزي كه امروزه در ايميلهاي تبليغاتي ناخواسته و هرزنامهها مشاهده ميشود، نوعي از اطّلاعات آلوده است و به اين دليل ايجاد شده است كه محتواي اين نوع فايلها، دروغين و به درد نخور هستند.
- نامربوط بودن : اينكه اطّلاعاتي در سيستم وارد شود كه به آن ارتباطي ندارد. مثلاً در تحقيقي مربوط به قارّهي آسيا، اطّلاعات ناكاربردي در مورد قارّه اروپا در بين فايلها موجود باشند. گاهي اوقات اين نوع از آلودگي اطّلاعات مضر به نظر نميرسد امّا در اين تحقيق، ما آن را مضر ميدانيم و در صدد رفع آن هستيم.
- چند زبانه بودن : نوعي ديگر از آلودگي اطّلاعات است كه اكثر اوقات آن را به حساب نميآوريم. فايلي به زبان فارسي را در نظر بگيريد كه لغات انگليسي فراواني در آن به چشم ميخورند، يعني معادلهاي فارسي مناسبي براي آنها درنظر نگرفتهايم. اين نوع فايل نيز دچار آلودگي اطّلاعات است كه در اكثر موارد ناديده گرفته ميشود امّا در برخي سيستمها ممكن است براي كاربران و تصميمگيري آنها مشكلاتي را پديد آورد.
- نامعتبر بودن : اگر درجهي اعتبار سازندهي يك فايل كه ميزان اعتبار محتويات آن را مشخّص ميكند، معلوم نباشد، نميتوان بر اساس آن اطّلاعات تصميمگيري نمود. فايلهاي نامعتبر، سيستم اطّلاعاتي ما را دچار آلودگي ميكنند.
- تكراري بودن : اطّلاعات تكراري، مثلاً كپيهاي متعدّد از يك فايل، فضاي سيستم ما را بدون هيچ گونه مزيّتي، اشغال ميكنند. بنابراين آنها را به عنوان نوعي از آلودگي اطّلاعات به حساب ميآوريم و بايستي نسخههاي تكراري را از سيستم حذف كنيم.
روند افزايش آلودگي اطّلاعات بر اساس مراحل تكامل داده، سير افزايشي دارد (توجه شود كه گفته نشده است سير لزوماً افزايشي). بدين معنا كه مفاهيم ذهني انسان از آلودگي كمتري نسبت به داده، داده از آلودگي كمتري نسبت به اطّلاعات، اطّلاعات از آلودگي كمتري نسبت به شناخت و شناخت از آلودگي كمتري نسبت به دانش برخوردارند. منظور اين نيست كه لزوماً در گذر از هر مرحله به آلودگي اطّلاعات افزوده ميشود، بلكه معناي حرف ما اين است كه ممكن است چنين چيزي رخ دهد. عموماً و اصولاً، هر سيستمي كه اطّلاعات موجود در آن از زير دست بشر عبور نمايند و پردازشي بر روي آنها انجام شود، دچار آلودگي اطّلاعات ميگردد.
مضرّات آلودگياطّلاعات
آلودگي اطّلاعات مشكلات و معضلات بسياري را براي ما و سيستمهاي اطّلاعاتي كه با آنها سر و كار داريم ايجاد ميكند كه برخي از مهمترين آنها عبارتنداز:
- سرعت جستجو را پايين ميآورد.
- دقّت جستجو كاهش مييابد.
- فضاي زيادي براي ذخيرهسازي فايلهاي آلوده به هدر ميرود.
- هزينهي گزافي براي نگهداري به مصرف ميرسد.
- ايجاد كپي و نسخههاي پشتيبان سخت شده و هزينه بيشتري از حالت معمول خواهد داشت.
- تصميمگيري سخت ميشود.
- نسخههاي متفاوتي از اطّلاعات شكل ميگيرند و ما را سردرگم ميكنند.
- و موارد متعدّد ديگر …
تمامي موارد بالا ( و ديگر موارد موجود ) به طور مستقيم يا غير مستقيم با سه مقولهي سرمايه، سرعت و فضا در ارتباط هستند و به نحوي يك يا چند مورد از اين سه مقوله را مورد تأثير خود قرار ميدهند و به دليل اينكه افزايش هزينه، افزايش زمان، و افزايش فضاي مورد نياز براي نگهداري، براي ما خوشايند نيستند در صدد رفع آلودگيهاي اطّلاعات هستيم. شكل زير روند تأثير آلودگي اطّلاعات در تصميمگيري ها را نمايش ميدهد:
همانگونه كه در شكل مشخّص است، اگر آلودگي اطّلاعاتي در سطوح پايين تصميمگيري وجود داشته باشد، در گذر هر مرحله به مراحل كلانتر، اين آلودگي منتقل شده و تصميمات عمده و كلان را نيز مورد هجوم خود قرار خواهد داد. اگر تصميمات كلّي و مهم دچار نقصي مبتني بر آلودگياطّلاعات باشند، نتايج بهدستآمده از اعمال آنها در جوامع اطّلاعاتي نيز نتايج مثبتي نخواهدبود و منجر به تصميمگيريهاي نادرست و زيانبار خواهد شد. نمودار زير، بررسي غير موثقي از ميزان آلودگي اطلاعات در 3 بخش از دنيا را نشان ميدهد:
همانطور كه از شكل بر ميآيد، سير آلودگي اطلاعات در اروپا و آسيا در حال افزايش و در كشور امريكا در حال كاهش است. دليل اين امر ممكن است به در نظر گرفتن صحت و كيفيت دادهها[42] در امريكا بازگردد. به طوري كه تا قبل از سال 2009 همواره اروپا وضعيت بهتري در كنترل آلودگي اطلاعات داشته اما در سال 2009 امريكا از اروپا در اين امر پيشي گرفته است. به هر حال، آلودگي اطلاعات مقولهاي است كه كشورهاي توليد كنندهي علم در جهان به آن توجه بيشتري نشان داده و سعي در بهبود خلوص و پاكي اطلاعات در نظامهاي اطلاعاتي خود دارند.
پاورقي
[1] Data Accuracy
[2] Information Pollution
[3] Information and Communication Era
[4] Data Mining
[5] Data Sources / Data Pools
[6] Knowledge Management
[7] Management of Information Systems
[8] Business Intelligence
[9] Concept
[10] http://encarta.msn.com/encnet/features/dictionary/DictionaryResults.aspx?lextype=3&search=concept
[11] Biomedia
[12] Datum (Data)
[14] Functional
[15] Process
[16] Processing
[17] Metadata
[18] Information
[20] Cognition
[21] Awareness
[23] Knowledge
[24] Wisdom
[26] Artificial Intelligence
[27] Decision Making
[28] Decision Supporting Systems (DSSs)
[29] Expert Systems
[30] Pollution
[31] Database
[32] Databank
[33] Information System
[34] Information Society
[35] Information Highway / Infobahn
[36] Data Transfer
[37] Social Network
[38] Cyber Society / Virtual Community
[40] Information Sickness
[41] Information Purity
[42] Data Quality