تکنیک‌هایی که شما را به خرید غیرضروری وادار می‌کنند!
در دنیای امروز، برندهای بزرگ و کوچک به دنبال راه‌هایی برای افزایش سود خود هستند. یکی از ابزارهای رایج در این راستا، استفاده از “دارک پترن‌ها” است. دارک پترن‌ها روش‌هایی هستند که در طراحی تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI) به کار می‌روند تا کاربران را به سمت انتخاب‌هایی هدایت کنند که به نفع برند باشد، حتی اگر این انتخاب‌ها برای کاربران همیشه مطلوب نباشند. در این مقاله، به بررسی برخی از دارک پترن‌های برندهای معروف و تاثیرات آن‌ها بر تجربه کاربران می‌پردازیم.
دارک پترن‌ها چیستند؟
دارک پترن‌ها تکنیک‌هایی هستند که طراحی آن‌ها به نحوی است که کاربران به طور ناخودآگاه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این تکنیک‌ها معمولاً به ضرر مصرف‌کننده عمل می‌کنند، اما در عین حال به برند کمک می‌کنند تا اهداف خود را محقق کند. در این طراحی‌ها، کاربران مجبور به انجام کارهایی می‌شوند که ممکن است در ابتدا تمایلی به انجام آن نداشته باشند، اما به طور تدریجی و از طریق فشارهای طراحی، تصمیمات غیرارادی می‌گیرند.
اوبر و تغییرات کرایه بر اساس میزان شارژ باتری
یکی از معروف‌ترین مثال‌ها از استفاده دارک پترن در دنیای برندها، شرکت اوبر است. کاربران به طور مداوم گزارش داده‌اند که هنگام استفاده از اپلیکیشن اوبر و در شرایطی که باتری موبایلشان کم است، کرایه‌ها به طور ناگهانی افزایش می‌یابد. این تغییرات که در ساعات خاص یا در مکان‌های خاصی بیشتر دیده می‌شود، کاربران را در موقعیت فشار قرار می‌دهد تا بلافاصله درخواست تاکسی کنند، چرا که در آن لحظه ممکن است دیگر گزینه‌ای برای سفر نداشته باشند. این تکنیک باعث می‌شود تا اوبر بتواند از موقعیت‌های حساس استفاده کرده و کرایه‌ها را بالا ببرد، حتی اگر این کار به نفع کاربران نباشد.
آمازون و تاکتیک‌های فروش پرحجم
در فروشگاه‌های آنلاین بزرگ مانند آمازون، دارک پترن‌های زیادی وجود دارند که باعث تحریک خریدهای اضافی می‌شوند. یکی از این تکنیک‌ها، نمایش پیشنهادات و تخفیف‌های ویژه است که کاربران را به خرید بیشتر ترغیب می‌کند. برای مثال، وقتی یک محصول را به سبد خرید اضافه می‌کنید، پیشنهادات دیگری که در قالب “خرید بیشتر و صرفه‌جویی بیشتر” نشان داده می‌شوند، کاربران را به خرید محصولات اضافی هدایت می‌کنند. این روش، به طور غیرمستقیم به کاربران فشار می‌آورد تا محصولات اضافی را خریداری کنند، حتی اگر نیازی به آن‌ها نداشته باشند.
نتفلیکس و تکنیک‌های تمدید اشتراک
در زمینه سرویس‌های اشتراکی، نتفلیکس از تکنیک‌های خاصی برای حفظ مشترکان استفاده می‌کند. یکی از دارک پترن‌های این برند، راحتی در تمدید خودکار اشتراک است. به محض اتمام دوره اشتراک، نتفلیکس به طور خودکار اشتراک شما را تمدید می‌کند و در بسیاری از موارد، این فرآیند به قدری آسان است که کاربران حتی متوجه تمدید خودکار نمی‌شوند. این موضوع ممکن است برای افرادی که دیگر تمایلی به ادامه اشتراک ندارند، مشکل‌ساز شود. در چنین شرایطی، کاربران باید برای لغو اشتراک به طور خاص اقدام کنند و این کار اغلب پیچیده و وقت‌گیر است.
اپل و طراحی پیچیده برای تغییرات در برنامه‌ها
شرکت اپل، که در عرصه فناوری پیشرو است، نیز از دارک پترن‌ها در طراحی محصولات خود بهره می‌برد. یکی از موارد مشهور، تغییرات و تغییرات قیمت‌های اپلیکیشن‌های موجود در اپ استور است. زمانی که کاربران به روزرسانی‌های جدید اپلیکیشن‌ها را نصب می‌کنند، اغلب با تغییراتی در قیمت یا شرایط استفاده روبرو می‌شوند. این تغییرات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاربران را به خریدهای اضافی یا پرداخت‌های مکرر ترغیب کنند. این تکنیک به وضوح در اپلیکیشن‌هایی دیده می‌شود که به صورت رایگان در دسترس هستند، اما برای دسترسی به ویژگی‌های خاص یا پیشرفته، نیاز به خرید درون‌برنامه‌ای دارند.
اسپاتیفای و سیستم‌های پیشنهاد موسیقی
یکی دیگر از برندهایی که دارک پترن‌ها را به کار می‌برد، اسپاتیفای است. این سرویس استریم موسیقی با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و پیشنهادهای شخصی‌سازی شده، تلاش می‌کند تا کاربران را به سمت اشتراک‌های پریمیوم هدایت کند. اسپاتیفای با پخش آهنگ‌هایی که کاربران به آن علاقه دارند، به نوعی کاربر را مجبور می‌کند تا به ویژگی‌های بیشتر و اشتراک‌های پولی دسترسی پیدا کند. علاوه بر این، با تبلیغاتی که به طور مکرر در نسخه‌های رایگان پخش می‌شود، اسپاتیفای فشار می‌آورد تا کاربران تصمیم به ارتقای حساب خود بگیرند.
گوگل و دستکاری نتایج جستجو
در دنیای موتورهای جستجو، گوگل یکی از بزرگ‌ترین نام‌ها است که از دارک پترن‌ها استفاده می‌کند. یکی از شیوه‌های رایج، دستکاری نتایج جستجو است. برای مثال، وقتی شما یک کلمه یا عبارت خاص را جستجو می‌کنید، گوگل ممکن است نتایج جستجو را به گونه‌ای نمایش دهد که تبلیغات خاص یا سایت‌های خاص بیشتر در معرض دید قرار گیرند. این روش ممکن است به طور غیرمستقیم، کاربران را به سمت انتخاب‌هایی هدایت کند که برای گوگل و تبلیغ‌کنندگان بیشتر سودآور باشد.
استارباکس و سیستم پاداش‌های پیچیده
استارباکس یکی دیگر از برندهایی است که از دارک پترن‌ها برای افزایش وفاداری مشتریان و بهبود فروش خود استفاده می‌کند. یکی از تکنیک‌های رایج در استارباکس، سیستم پاداش‌های پیچیده است. این سیستم به گونه‌ای طراحی شده که کاربران برای دریافت تخفیف یا هدیه باید خریدهای زیادی انجام دهند. در ابتدا ممکن است این پیشنهادات جذاب به نظر برسند، اما در عمل، بسیاری از مشتریان متوجه می‌شوند که برای دریافت پاداش‌های ویژه، باید خریدهای متعدد و گاهی هزینه‌بر انجام دهند. به این ترتیب، استارباکس مشتریان خود را به خرید بیشتر وادار می‌کند، حتی اگر این خریدها همیشه به نفع خود مشتری نباشد.
تیکت‌های آنلاین و روش‌های فروش اجباری بیمه
یکی دیگر از دارک پترن‌هایی که در دنیای آنلاین دیده می‌شود، مربوط به سایت‌های فروش بلیت و تیکت‌های آنلاین است. در بسیاری از این سایت‌ها، هنگام خرید بلیت برای رویدادهای مختلف یا سفر، گزینه‌ای به نام “بیمه سفر” یا “بیمه رویداد” به طور خودکار به سبد خرید اضافه می‌شود. کاربران معمولاً مجبور به لغو این گزینه به صورت دستی هستند، چرا که در اکثر مواقع این بیمه‌ها به طور پیش‌فرض فعال شده‌اند و در صورتی که کاربران به دقت به جزئیات نپردازند، ممکن است مبلغ بیمه به صورت غیرضروری از آن‌ها کسر شود. این تکنیک یکی از روش‌های دارک پترن است که باعث می‌شود کاربران پرداخت‌های اضافی داشته باشند، بدون اینکه از آن آگاه باشند.
با این دو مثال، می‌توان دید که برندها در حوزه‌های مختلف از دارک پترن‌ها بهره می‌برند تا به اهداف تجاری خود دست یابند، حتی اگر این روش‌ها ممکن است تجربه کاربران را تحت تاثیر قرار دهند.
نتیجه‌گیری
دارک پترن‌ها ابزاری هستند که برندهای بزرگ از آن‌ها برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها، هرچند به ظاهر ممکن است مفید به نظر برسند، اما در واقعیت ممکن است تجربه کاربری را تحت تاثیر قرار دهند و حتی به ضرر کاربران تمام شوند. از آنجا که این شیوه‌ها به طور فزاینده‌ای در حال گسترش هستند، آگاهی از آن‌ها برای مصرف‌کنندگان و طراحان ضروری است تا بتوانند تجربه بهتری از استفاده از سرویس‌ها و محصولات دیجیتال داشته باشند.