فرصتها، ریسکها و آشفتگیهای ساخت و استفاده از خودروهای متصل (Connected-Cars)
در ادامه مطلب قبل در مورد بررسی فرصتها، ریسکها و آشفتگیهای ساخت و استفاده از خودروهای متصل (Connected-Cars) که در قسمت اول به آن پرداختیم، اکنون به ادامه این گزارش می پردازیم. با گویا آی تی همراه باشید.
در ادامه مطلب قبل در مورد بررسی فرصتها، ریسکها و آشفتگیهای ساخت و استفاده از خودروهای متصل (Connected-Cars) که در قسمت اول به آن پرداختیم، اکنون به ادامه این گزارش می پردازیم. با گویا آی تی همراه باشید.
مرکزی یا غیرمرکزی؟
آمار و ارقام ذکر شده به خودروهای متصل و نهایتا خودروهای خودران که در مسیر تکامل خود دامنهی گستردهای از فناوریها و خدمات را در بر خواهند گرفت، وابستهاند. در تصویر ۲ شاهد تقسیم این خدمات به ۳ گروه اصلی هستید:
خدمات مشتری. این سرویسها شامل خدمات دیجیتال مبتنی بر اینترنت و ابر است که تجربهی رانندگی را غنیتر میکنند. برخی از آنها خدمات اینترنتی عمومی مثل سرگرمی، خرید الکترونیکی، بسترههای اجتماعی و مراقبت از سلامتی بوده-که خود برگرفته از خدمات ارائه شدن در بیرون خودرو هستند- و انتظار میرود همچنان از سوی بازیگران کنونی هر حوزه ارائه شوند. سایر سرویسها که با نام ”خدمات سیار هوشمند“ از آنها یاد میشود بیشتر مربوط به مسافرت با خودرو بوده و شاید به عنوان بخشی از یک بستهی قابل انتخاب و خرید ارائه شوند. این سرویسها شامل همسفری، استفادهی اشتراکی از خودرو و خدمات مرتبط با راهبری است (مثل پیدا کردن هتلهای نزدیک توصیه شده و رزرو اتاق در آنجا). بسیاری از رهبران این صنعت، یعنی شرکتهای تولیدکننده قطعات اصلی که تحت نام برندهای خود اقدام به ساخت و فروش خودرو میکنند در حال سرازیر کردن مقادیر قابل توجهی از سرمایههای مالی در بخش نوآوریها و ادغام و خرید در این حوزه (ارائه خدمات دیجیتال) هستند. نقشی که نهایتا شرکتهای خودروساز در این فضا بازی خواهند کرد، جدای از ارائهی خدمات اتصالات داخلی و صفحات نمایش مختلف، هنوز مشخص نیست.
خدمات خودروهای متصل. این عملکردها که از قابلیتهای پیشرفته برای بهبود یا کمک در زمینهی مدیریت خودرو استفاده میکنند به عنوان آپشنهایی اضافه به خریداران جزء یا کل ارائه میشوند. در حال حاضر اکثر این عملکردها در قالب ویژگیهای توکار و صرفا برای یک بار ارائه میشوند اما شاید این سرویسها به شکل خدمات مبتنی بر اشتراک یا سیستمهای لوازم جانبی عرضه شده یا از طریق اپلیکیشنهای تلفن هوشمند عرضه شوند. در نهایت احتمالا این خدمات در قالب ویژگیهای استاندارد عرضه شوند. مجموعه ویژگیهای امنیتی فعلی برای مثال شامل قابلیتهایی مثل سیستم ترمز خودکار، سیستم جلوگیری از تصادف و خدمات یاری رسانی اضطراری است اما با رسیدن به بلوغ نهایی، این فناوریها تبدیل به بخشی از بستهی هدایت خودکار خودروها شده و رفته رفته فعالیت هدایت خودرو را کاملا خودکار خواهند کرد. ضمنا ویژگیها و خدمات خودروهای متصل شامل امور مرتبط با مدیریت وسایل نقلیه مثل صرفهجویی سوخت هنگام هدایت وسیله نقلیه، نگهداری از راه دور، دریافت راهنمایی و … است.
فناوریهای جانبی. سیستمهای اساسی که خودرو را به دنیای پیرامون متصل کرده و امکان فراهم شدن دو گروه قبلی را میسر میکنند. در گذشته این فناوریها توسط تامینکنندگان سنتی صنعت ارائه میشدند. در آینده چنین سیستمهایی توسط شرکتهای جدید فناوری و حتی سازندگان خودرو ارائه خواهند شد، البته به شرط آن که سرعت لازم برای ارتقا و یکپارچهسازی به منظور رقابت با سایرین را پیدا کنند (هر چند یکپارچهسازی کار بسیار دشواری است). فناوریهای جانبی شامل سیستمهای پیشرفتهی کمک به راننده (ADAS)؛ رابط انسان-ماشینی (HMI)؛ پشتیبانی از سیستمهای اطلاعرسانی سرگرمی؛ و فعالسازی خدماتی که امکان دسترسی به اتصالات، محاسبات و ابر را فراهم میکنند.
در پشت همهی اینها خودرو قرار گرفته که خود شاهد تغییر و تحولات گستردهای خواهد بود. انتظار میرود وسایل نقلیه الکتریکی بیشتری فروش رفته و خودروها با اهداف تخصصیتر عرضه شوند مانند وسایل نقلیهی سنگین بسیار پیشرفته، مدلهای شهری ارزان قیمت یا با ظرفیت بالا، تاکسیهای رباتی و سایر خودروهای همسفری.
مشخصا خودروسازان و تامین کنندگان قطعات سنتی نیازمند شتاببخشی گسترده در زمینهی توانایی تطبیق تواناییهای خود با تغییر و تحولات پیشرو هستند. سرعت کنونی نوآوری فعلی آنها برای رقابت با بازیگران جدیدی که وارد میدان شدهاند بسیار کند است. این امر خصوصا در حوزه تواناییهای فناوری جدید، تست و راهاندازی محصولات جدید و غلبه بر ذهنیتهای قدیمی و واحدهای کسب و کار مستقل و غیرتعاملی این قبیل شرکتها بیشتر به چشم میآید.
چارهی کار لزوما تزریق بی حساب و کتاب سرمایههای بیشتر در حوزهی خودروهای متصل یا هدایت خودکار خودرو نیست بلکه راهکار، سرمایهگذاری هوشمندانه است: یعنی تشخیص نقاط قوت شرکت در فناوریهای جدید و چگونگی ساخت تواناییها به منظور متمایز شدن از سایر رقبا و مطرح شدن در میدان فناوریهای جدید. شاید در حالی که تمایل دارید هویت ممتاز خود به عنوان یک خودروساز را حفظ کنید مجبور شوید برای چابکی بیشتر و همگامی با تغییرات، پروسهی متحولسازی مدیریت داخلی شرکت را با شتاب بیشتری دنبال کنید.
چشماندازها و منافع تولیدکنندگان خودرو
جدای از تمایزات خاص میان مدلهای ارزان قیمت و لوکس، تمام خودورها تقریبا شبیه یکدیگرند. بیشتر آنها دارای صفحات نمایش داشبوردی هستند که به رانندگان امکان مدیریت قابلیتهای داخلی مختلف و اطلاع از وضعیت خودرو از طریق یک رابط کاربری دیجیتال فراهم میکند، جدای از این مدلهای فعلی تفاوت چندانی با مدلهای ساخته شده در قرن بیستم ندارند. علاوه بر این قابلیتهای دیجیتال فعلی گران، پیچیده، غیرشهودی بوده و چنگی به دل نمیزنند؛ یک تلفن هوشمند ۵۰۰ دلاری رابط جذابتر و کاربرپسندتری دارد.
به همین دلیل است که تولیدکنندگان خودرو، تامینکنندگان قطعات و شرکتهای فناوری مختلف مدتهای مدیدی است که چندین میلیارد دلار صرف توسعهی فناوریها و خدمات جدید کردهاند که شاید محصولات پیشنهادی آنها را متمایز کند. در سال ۲۰۱۵ پنج شرکت برتر این صنعت ۴۶ میلیارد دلار در بخش تحقیق و توسعه هزینه کردهاند که این میزان نشان از رشد ۸ درصدی سالانه در این زمینه است. هر چند اکثر بازیگران این صنعت هنوز موفقیت خاصی کسب نکرده و شاهد تفاوت بسیار کمی میان بازیگران هستیم.
تعجبی نیست که این سطح از هزینه موجب شده مدیرعاملهای شرکتهای خودروساز که با چالش بازگشت جاری و آیندهی این سرمایهگذاریها هستند حسابی نگران شده باشند. ضمنا مبارزه بین بخشهای تحقیق و توسعهی سنتی تولیدکنندگان خودرو و دفاتر جدید نوآوری ”دیجیتال“ همچنان ادامه خواهد داشت. عدم قطعیت دربارهی امکان اجرای فناوریها و طرحهای توجیهی در حوزهی خدمات متصل هم پیشرفتها را بیش از پیش کند کرده است.
این سوال همچنان پابرجاست که: شرکتهای فعال صنعت خودرو در دنیای خودروهای متصل چگونه کسب درآمد خواهند کرد؟ خصوصا این که چگونه میتوانند از خدمات جدیدی که برای خودروها توسعه میدهند سودآوری داشته باشند؟ پاسخها روشن نیستند، اما با توجه به تواناییهای تولیدکنندگان خودرو در تولید سود و حفظ وفاداری مشتری، زمانی که میان گزینهها و فرصتهای مبتنی بر این دو نقطهی قوت این شرکتها تمایز قائل شوید، پاسخها آشکار خواهند شد.
پنج راه برای پولسازی از خدمات خودروهای متصل
منابع ارزشآفرینی که در اختیار صنعت خودرو و اکوسیستم وابسته به آن وجود دارد توجه شرکتهای مختلف را جلب کرده است. در حال حاضر بخشی از این منابع سودآوری مشخصاند در حالی که سایر آنها تا چند سال آینده و حتی تا چند دهه بعد هم پدیدار نخواهند شد. پنج نمونه اهرم ایجاد ارزش احتمالی را در ادامه خواهید دید؛ مواردی که پتانسیل ایجاد جریان نقدینگی کوتاه مدت دارند در ابتدا و مواردی که در دراز مدت سودآوری خواهند داشت بعد از آنها قرار گرفتهاند:
- فروش پکیجهای خودروهای متصل به مشتریان؛ اکثر این پکیجها به صورت پیشفرض روی خودروها نصب میشوند (شرکتهای آئودی، مرسدس بنز و تسلا در حال حاضر چنین کاری انجام میدهند)
- استفاده از دادههای خودروهای متصل برای افزایش بهرهوری داخلی، کیفیت و متمایزسازی محصول
- دفاع از سطوح قیمت از طریق متمایزسازی، با استفاده از خدمات متصل به منظور تقویت وفاداری مشتری
- برپایی اکوسیستمی جامع از خدمات مشتری با به اشتراکگذاری منافع
- ایجاد سیستمهایی برای استفاده از دادههای مشتری، مثل پایگاه دادهای از اطلاعات مشتریان که از طریق مدلهای کسب و کار آینده (که هنوز ناشناختهاند) پولساز خواهند بود؛ خصوصا در خدمات سیار و راهکارهای حمل و نقل چند وجهی
موفقیت در این تلاشها وابسته به مسالهی پیدا کردن نیاز مشتریان و مرتفع کردن آن نیست. موفقیت این زحمات نیازمند تجدیدنظر در مورد نحوهی عملکرد مجزا یا گروهی شرکتهای تولید کننده، تامینکنندگان قطعات و شرکتهای فناوری درون اکوسیستم تجاری توسعهی خودروهای متصل است. این مساله نیازمند آن خواهد بود که شرکتها استراتژیهای مورد استفاده برای ایجاد ارزش، تواناییهای مورد نیاز برای اجرای آن استراتژیها و حتی فرهنگ یکپارچهی سازمانی حاکم بر شیوههای سنتی مدیریت کسب و کار متعلق به را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند.
اگر تولید کننده خودرو هستید ما شش حرکت اصلی برای تصاحب بخشی از ارزش موجود در دنیای خودروهای متصل پیشنهاد میکنیم.
۱- مدل ذهنی خود را تغییر دهید. به خاطر داشته باشید که خودروهای متصل تنها یک محصول نیستند و بلکه مجموعهای از فناوریها در آنها به کار میرود که هستهی مدل کسب و کارتان را تغییر خواهند داد. خودروهای متصل نیازمند تغییر همه جانبه در مدلهای ذهنی مدیران اجرایی شرکت هستند. برای مثال در حالی که یک خودروی معمولی جدید دارای یک چرخهی توسعهی ۷ ساله است، خدمات مبتنی بر ابر به طور معمول در طی چند ماه توسعه داده شده و در کوتاهترین زمان ممکن در اختیار مشتریان، صرفنظر از نقطه جغرافیایی محل سکونت، قرار میگیرند. ترکیب خدمات و دادهها امکان نوآوری لحظهای و گاهی اوقات نوآوری هدایت شده توسط مشتریان را فراهم میکند. علاوه بر این زیرساختهای ابری از ویژگی جداسازی سختافزار، خدمات، نرمافزار و دادهها بهره برده و در نتیجه متخصصان هر زمان که اراده کنند امکان ورود به صنعت ساخت خودرو را خواهند داشت.
شما باید متوجه نقش بسیار مهم ارزش تجزیه و تحلیل و فناوریهای یادگیری ماشینی در ایجاد فرآیندهای پویای آنی در خدمات و تعاملات مشتری هم باشید چرا که این دو از طریق اتوماسیون و پیشبینی رفتار مشتری امکان بهرهوری گسترده را فراهم میکنند. در واقع رابطه با مشتری به طور کلی متحول خواهد شد زیرا دسترسی دیجیتال موجب ایجاد رابطهی مستقیم با مشتریان نهایی و تعامل هر روزهی خودروسازان با آنها خواهد شد و پیوند آنها صرفا به روابط ایجاد شده در زمان خرید خودروی جدید محدود نخواهد شد.
۲- منابع درآمدزایی را تقسیم کرده و یک تجربهی ارزشمند ارائه دهید. امروزه شرکتهای خودروساز رویکرد پرداخت خُرد را برای فروش خدمات متصل به کار گرفته و مشتریان را تشویق به خرید قابلیتهای راهبری، سرگرمی و ایمنی به صورت مجزا میکنند. این رویکرد پیچیدگیهای بسیار زیادی برای مشتریان، واسطهها و خود شرکتهای تولید کننده ایجاد کرده و ارزش افزودهی بسیار کمی تولید میکند. به زودی خدمات متصل ارزانتر و بهتر که از سوی خود تولیدکنندگان و شرکتهای دیجیتال شخص ثالث، جایگزین این رویکرد سنتی خواهند شد.
طبق تحقیقات ما مشتریان در زمان خرید اولیه حاضر به پرداخت ۱۵ درصد از قیمت پیشنهادی تولیدکننده برای خودرو هستند یا به عبارتی دیگر ۱۰ هزار دلار برای فناوری خودروهای متصل. اما این رقم زمانی که مشتریان شبیهساز آنلاین خودرو را کامل میکنند ۹۰ درصد یا بیشتر کمتر شده و تنها معدودی از شرکتهای فعال در صنعت خودرو-یا سایر صنایع- موفق به وادار کردن مشتریان به اشتراک خدمات مادامالعمر شدهاند. تلاشهای شرکت موسیقی اسپاتیفای برای سوق دادن کاربران برای استفاده از مدل خرید اشتراکی را در نظر بگیرید؛ تاکنون تنها ۳۰ درصد از کاربران این سرویس این مدل خرید را انتخاب کردهاند.
اگر تمایل دارید از خدمات متصل به عنوان یک منبع درآمد استفاده کنید نه تنها خود فناوریهای را بفروشید بلکه باید تجربهای عالی و بینظیر ارائه کنید که در آن چنین خدماتی در قالب مجموعههای متعدد دیجیتالی که بسته به پیچیدگی با قیمتهای متفاوتی به فروش میرسند، عرضه کنید.
یک راهکار مناسب الگو گرفتن از شرکتهایی مثل اپل و سامسونگ در نحوهی استفاده از خدمات دیجیتال برای حفظ قیمت گذاری برتر خدمات در بازار است. به خدمات مبتنی بر ابری فکر کنید که ”چسبندگی“ و یا حتی ”قفل شدگی“ ایجاد میکنند؛ در چنین مواردی انتقال دادههای خدمات شرکت فعلی به رقیبی دیگر آن چنان دشوار است که مشتریان در تصمیم خود به استفاده از خدمات شرکت جدید مردد میشوند. برای مثال ممکن است خدمات مرکزی جابهجایی با استفاده از سرویسهایی مثل Siri at the wheel کامل شوند؛ در این خدمات از نرمافزارهای پردازش زبان طبیعی به عنوان بخشی از تجربهی برندها و یادگیری از رفتار رانندگان استفاده میشود. اگر یک مشتری برند خودروی خود را تغییر دهد آیا حوصله و وقت کافی برای ”آموزش مجدد خودرو“ را خواهد داشت؟!
۳- انتظارات معقولی از نوآوریهایتان داشته باشید. شما نمیتوانید انتظار داشته باشید که چشماندازهای کسب و کار آینده وابسته به خدماتی باشند که شما توان کافی برای ارائهی آنها را ندارید. برای مثال، بسیاری از تولیدکنندگان خودرو رویای ایجاد و حفظ بسترهای برای ارائهی محتوا به رانندگان و مسافران از سوی کسب و کارهای شخص ثالث (کسب سود از این طریق) را در سر دارند. متاسفانه این استراتژی احتمالا همچنان در قالب یک رویا به حیات خود ادامه خواهد داد.
خودروهای متصل و خصوصا خودروهای خودران نهایتا به عنوان ”صفحه نمایش پنجم“ در زندگی مردم نفوذ خواهند کرد: رابط بعدی مشاهده و استفاده از محتوای رسانهها بعد از سینما، تلویزیونها، کامپیوترهای شخصی و تلفنهای همراه. اما اگر شما خودرو ساز هستید بسیار بعید به نظر میرسد که قادر به کسب سود از این صفحه نمایش باشید؛ احتمالا شما تنها از ارائهی سختافزارها و نرمافزارها منتفع خواهید شد. شما هم از مشکل شرکتهای مخابراتی که ارائه دهندهی خطوط ارتباطی بوده و بسیاری از خدمات آنلاین از آنها استفاده کرده ولی هیچ گونه عوایدی کسب نمیکنند، مواجه خواهید بود.
اکثر تولیدکنندگان خودرو تواناییهای لازم برای ایجاد یک کسب و کار محتوا محور یا نگهداری آن با سرعت و انعطافپذیری یک شرکت ارائهکنندهی خدمات دیجیتالی را ندارند. حتی زمانی که خودروسازها برای کسب تخصص و مهارت لازم اقدام به خرید شرکتهای عرضه کنندهی محتوای دیجیتال کردهاند، تفاوت در فرهنگ و اولویتها موجب شده که این تلاشها نتیجهی موفقیتآمیزی نداشته باشند. شاید شما امکان ارائهی خدمات مرتبط با جابهجایی مثل پیدا کردن یک هتل یا ارزانترین ایستگاه سوخت منطقه باشید، اما چنین امکاناتی ارزش مستقل چندان زیادی، مگر به عنوان بخشی از مجموعه خدمات پیشفرض هنگام خرید خودرو، تولید نخواهند کرد.
به جای این کارها بهتر است نوآوری و خلاقیت خود را روی تجربه رانندگی متمرکز کنید. دسترسی به ویژگیهای متعدد خودرو را بیش از پیش آسان کنید و رابطهای یکپارچهای در اختیار شرکای فناوری بگذارید. بهتر نیست اجازه دهید کسب و کارهای بزرگ و کارآفرینان دیجیتال (از جمله رسانههای دیجیتال، فعالان بازار مُد، سوپرمارکتها، خردهفروشهای الکترونیکی، خدمات آنلاین پزشکی و …) به خریدار خودرو دسترسی داشته و شما هم سهمی از کالا یا خدماتی فروخته شده را به جیب بزنید؟
۴- از دادههایتان استفاده کنید. بسیاری از صنایع مثل خردهفروشی، بانکداری، خطوط هوایی و شرکتهای مخابراتی مدتهای مدیدی است که از دادههای گردآوری شده از مشتریان و ابزارهای متصل آنها برای بهبود محصولات و خدمات، توسعهی خدمات جدید و بازاریابی موثر استفاده میشود. صنعت خودرو فاقد ارتباط و اتصال مکرر با مشتریها به منظور انجام چنین کاری است. خودروهای متصل این شرایط را تغییر خواهند داد. از این پس شما به عنوان تولید کنندهی خودرو امکان دسترسی به کانالهای بازخورد مکرر از رانندگان و مسافران را خواهید داشت که از طریق آنها میتوانید درک بهتری از الگوهای رانندگی، شیوههای مورد علاقه برای برقراری تماس، استفاده از خدمات دیجیتال و شرایط وسایل نقلیه به صورت لحظه به لحظه داشته باشید. از این دادهها میتوان برای کارهای مختلفی مثل توسعهی محصولات جدید، مراقبت پیشگیرانه و پیشگویانه از خودرو، بازاریابی بهینه، افزایش فروش و ارائه (یا احتمال فروش) این دادهها به شرکتهای شخص ثالث استفاده کرد. این فرصتی است که نباید از دست داد.
۵- آهسته و پیوسته به سمت تکنولوژی هدایت خودکار حرکت کنید. مرگ رانندهی آزمایشی خودروی تسلا در ژوئن ۲۰۱۶ در یک تصادف جادهای پروسهی توسعهی خودروی کاملا خودکار را کند نخواهد کرد. بعد از گذشت تنها دو ماه از این سانحه شرکت آئودی اعلام کرد که بخش فرعی هدایت خودکار را راهاندازی خواهد کرد، فورد هم اعلام کرد که تا سال ۲۰۲۱ اولین خودروی کاملا خودکار را روانهی بازار خواهد کرد و نهایتا ولوو هم تصدیق کرد که اوایل ماه سپتامبر اقدام به تست یک ناوگان خودروی رباتی در خیابانهای پیتسبرگ خواهد کرد.
بدون شک در آیندهای نه چندان دور خودروهای خودکار تبدیل به با ارزشترین محصول اضافه شده به خطوط تولید شرکتهای فعال در این صنعت خواهند شد. روز به روز بر تعداد رانندگان سراسر دنیا که چشم انتظار این جادوهای فناوری هستند اضافه میشود و این رانندگان حاضرند برای راحتی خود، هزینهی لازم برای خرید خودرهای خودکار را پرداخت نمایند. البته در نهایت قابلیت هدایت خودکار خودرو هم تبدیل به یک استاندارد رایج و معمولی در این صنعت خواهد شد اما هیچ تولیدکنندهای دوست ندارد این فرصت را از دست دهد.
۶- از وسوسهی تنوع بخشی به کسب و کارهایی که توانایی لازم برای برنده شدن در آنها را ندارید، دوری کنید. با ورود وسایل نقلیهی کاملا خودکار فرصت پیادهسازی دامنهی متنوعی از خدمات سیار-اجارهی خودروهای خودکار، تجربهی بدون دردسر همسفری، ساخت ناوگان تاکسیهای رباتی، همه و همه از طریق بسترههای دیجیتالی مبتنی بر ابر میسر خواهند شد. بسیاری از تولیدکنندگان این چشمانداز را علیرغم خطرات موجود، دنبال میکنند. با توجه به ارزش بازار خدمات همسفری شاهد پتانسیلهای بسیار زیادی در این حوزه هستیم.
ادامه دارد …