سنگهای صفرا یا Gallstones Cholelithiasis چیست؟
کیسه صفرا یکی از ارگانهای داخلی حیاتی برای ما به حساب میآید. ارگانی که بخشی از سیستم گوارش بوده و در روند هضم و دفع غذا به سیستم بدن کمک میکند. یکی از بیماریهایی که ممکن است این بخش را درگیر کند سنگهای صفرا هستند. سنگهایی که در عملکرد درست و صحیح این اندام داخلی اختلال ایجاد کرده و فرد را با مشکلات متعددی روبرو میکند. آیا تا به حال چیزی در مورد سنگ صفرا شنیدهاید؟ ما در این مطلب قصد داریم تا ببینیم که سنگهای صفرا چیست؟ چطور درمان میشوند و علت بروز این بیماری را بررسی کنیم. این مطلب را از دست ندهید و تا انتها همراه ما باشید.
کیسه صفرا چیست؟
آیا میدانید که کیسه صفرا دقیقا کجای بدن قرار گرفته است؟ این ارگان داخلی کوچک در زیر کبد و در بخش بالایی شکم جای گرفته است. وظیفه این اندام داخلی ذخیره کردن ماده صفراوی است، مادهای سبز رنگ که به هضم غذا کمک میکند. این مایع تشکیل شده از کلسترول، بیلی روبین، نمک صفرا و لسیتین است. برخلاف تصور عموم که بر این باورند کیسه صفرا خودش مایع صفراوی را تولید میکند، همان طور که گفتیم این کیسه تنها این مایع را ذخیره میکند. این ماده داخلی توسط کبد تولید شده و به کمک مجراهای صفراوی به سمت کیسه صفرا منتقل میشود.
این اندام گلابی شکل که در سمت راست ناحیه شکمی قرار گرفته مایع صفرا را به سمت روده هدایت میکند. جالب این است که اگر به هر دلیلی این اندام دچار مشکل شود یا مجبور به برداشتن آن شوید بدن همچنان میتواند به عملکرد طبیعی خود ادامه دهد. اگر که درگیر بیماریهای گوارشی هستید یا در این زمینه نیاز به مشاوره دارید میتوانید از درمانکده به دنبال دکتر گوارش خوب در تهران باشید و وقت معاینه برای خودتان بگیرید، حتی میتوانید به صورت آنلاین و اینترنتی با پزشک در ارتباط باشید.
سنگ کیسه صفرا چیست؟
به نظر شما سنگ کیسه صفرا چیست؟
سنگ کیسه صفرا یا همان Gallstone مادهای سخت شده بوده که درصد بیشتر آن را کلسترول تشکیل میدهد، کلسترولی که درون کیسه صفرا وجود دارد. وجود این سنگها میتوانند منجر به اختلال و ایجاد التهاب در این اندام شوند. البته که برخی از سنگهای صفراوی از جنس کلسیم هم هستند. بیشتر اوقات با اینکه صفرا دارای سنگ است بدون مشکل به کار خودش ادامه میدهد. اما زمانی که رشد و تجمع این سنگها بیشتر از حد طبیعی شود باعث بروز التهاب و عفونت در این قسمت بدن شده که درد زیادی هم برای فرد به همراه دارد. اغلب اوقات درد در ناحیه شانه راست بوده و فرد گاها احساس تهوع شدید دارد.
بد نیست بدانید که سنگهای صفرا میتوانند به اندازه دانههای شن کوچک یا به بزرگی یک توپ گلف باشند. از طرفی برخی از افراد ممکن است چندین سنگ صفرا داشته باشند در حالی که برخی دیگر تنها یک سنگ درون کیسه صفرا دارند. از طرفی سنگهای کوچکتر خطرات بیشتری نسبت به نمونههای بزرگتر دارند. به این خاطر که سنگ ریزهها ممکن است حرکت کرده و در جایی از مسیر اندام مسدودیت به وجود بیاورند.
با انواع سنگهای کیسه صفرا آشنا شوید
سنگهای صفراوی به دو نوع اصلی تقسیم میشوند. یکی سنگهای رنگدانهای بوده و دیگری هم سنگهای کلسترولی. همان طور که مشخص است سنگهای کلسترولی از جنس کلسترول سفت هستند و رنگی بین زرد و سبز دارند. در حالی که سنگهای رنگدانهای تیرهتر بوده و از جنس پلی روبین هستند.
علت بروز بیماری سنگ کیسه صفرا چیست؟
آیا میدانید که علت بروز بیماری سنگ کیسه صفرا چیست و این سنگها به چه دلیلی در این ارگان شکل میگیرند؟
سنگهای کیسه صفرا به دلایل مختلفی شکل میگیرند. طبق تحقیقات صورت گرفته در این زمینه حدود ۸۰ درصد کیسهایی که درگیر سنگ کیسه صفرا شدهاند به دلیل کلسترول بالا درگیر بیماری هستند. اما به طور کلی از دیگر دلایل این بیماری میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
وجود کلسترول بیش از اندازه در کیسه صفرا
وجود کلسترول بالا در خون باعث افزایش میزان کلسترول در صفرا میشود. همچنین کبد این کلسترول اضافی را تصفیه کرده و قبل از فرستادن صفرا به کیسه مورد نظر این ماده را به عنوان مادهای زائد در صفرا ته نشین میکند. به این نکته دقت کنید که موادی مانند نمک صفرا و لیستین کار حل کردن کلسترول را بر عهده میگیرند. اما اگر میزان این کلسترول بیش از اندازه باشد دیگر قادر به حل کردن آن نیستند و به همین دلیل رسوبات کلسترولی در کیسه صفرا شکل میگیرند.
وجود مقدار بیش از اندازه پلی روبین در کیسه صفرا
بیلی روبین موجود در صفرا در نتیجه تجزیه سلولهای قرمز خون توسط کبد شکل میگیرد. بیماریهای کبدی، عفونت و اختلالات خونی از جمله دلایلی بوده که منجر به تولید بیلی روبین اضافی میشوند. همچنین حدود ۳۰ درصد سنگهای صفرا از بیلی روبین هستند.
وجود مایع صفراوی غلیظ در کیسه صفرا
اگر به هر دلیلی کیسه صفرا اختلال داشته باشد قادر به تخلیه مایع درونی خود نیست. هر چقدر که مایع بیشتری درون این کیسه وجود داشته باشد غلظت آن بیشتر شده و منجر به رسوب میشود. همین موضوع دلیل دیگری برای تشکیل سنگهای صفرا هستند.
به این نکته دقت کنید که گاهی اوقات به دلیل تزریق آمپول پروژسترون فرد عوارض زیادی را تجربه خواهد کرد، به خصوص زمانی که تزریق بدون مدیریت و نظارت صورت بگیرد. عوارض آمپول پروژسترون بسیار است که یکی از آنها بروز اختلالات کبدی است. اختلالات کبدی میتوانند منجر به بروز بیماریهای صفرا شوند. موضوعی که بالاتر به آن اشاره کردیم.
علائم سنگهای صفرا و بیماری کیسه صفرا چیست؟
یکی از رایجترین علائم و نشانههای وجود سنگ صفرا درد ناحیه شکمی است. اما به طور کلی این بیماری در مراحل ابتدایی علائم مشخص و واضحی ندارد. تنها در صورتی که سنگی در دهانه ورودی این اندام قرار بگیرد درد شکمی شدید خودش را نشان میدهد. دردی که تا چندین ساعت ادامه پیدا میکند و در دنیای پزشکی به آن قولنج صفراوی هم میگویند.
از دیگر علائم این بیماری و وجود سنگ صفرا میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد مداوم
- حالت تهوع
- ادرار رنگ تیره
- اسهال مداوم
- بالا رفتن دمای بدن
- مدفوع با رنگ غیر متعارف
- زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشمها
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید
در صورتی که علائم این بیماری را در خود مشاهده میکنید بهتر است که سریعا با یک پزشک در تماس باشید. همچنین اگر که به دلیل وجود بیماریهای زمینهای میزان کلسترول خونتان بالا است توصیه میکنیم که با یک پزشک مشورت کنید تا احتمال بروز بیماری صفرا بررسی شود. همان طور که گفتیم کلسترول بالا یکی از اصلیترین دلایل بروز سنگ صفرا است. در صورت عدم پیگیری این بیماری میتواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد. عوارضی از جمله التهاب شدید داخلی و پانکراتیت که به آن التهاب کیسه صفرا هم میگویند.
همچنین در صورت شدید شدن بیماری احتمال پاره شدن کیسه صفرا و سرطان هم وجود دارد. تا جایی که در این صورت هیچ جارهای جز جراحی و برداشتن اندام آسیب دیده نخواهد بود. در نتیجه در صورت مشاهده علائم یا احتمال بروز بیماری پیشنهاد ما این است که با دکتر متخصص مشورت کنید.
برای پیدا کردن پزشک متخصص خوب و قابل اعتماد میتوانید از سایت درمانکده کمک بگیرید. درمانکده مرجع کاملی از پزشکان معتبر را در اختیارتان قرار میدهد. از فوق تخصص غدد گرفته تا دکتر گوارش و…
درمان سنگ کیسه صفرا
متدهای درمانی این بیماری با توجه به علت و شدت بیماری متفاوت هستند. اما به طور کلی روشهای درمانی عبارت هستند از:
- برداشتن سنگ کیسه صفرا با جراحی
- درمان سنگ کیسه صفرا با سولفات منیزیم
- دارو درمانی و دفع سنگها به کمک داروهای مشخص
تشخیص بیماری سنگ کیسه صفرا
پزشک داخلی میتواند با یک معاینه اولیه و با توجه به علائم بیمار بیماری را تشخیص دهد. اما به طور کلی آزمایشهایی که به منظور تشخیص دقیقتر به سراغ آن میروند شامل موارد زیر میشوند:
- آزمایش خون
- سونوگرافی ناحیه شکمی
- آزمایش MRCP یا همان نوعی MRI که مجاری صفراوی را نشان داده
- تست ERCP یا همان آزمایش کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقبگرد که علاوه بر تشخیص وجود سنگ میتواند به دفع کردن آنها هم کمک کند
سخن پایانی
همان طور که دیدید سنگ کیسه صفرا عموما بدون علائم بوده و تنها در صورتی که بیماری شدت داشته باشد علائم آن مشخص خواهد بود. اصلیترین دلیل بروز این بیماری میزان بالای کلسترول خون است. درد ناشی از این بیماری اغلب به صورت درد شکمی ظاهر میشود. همچنین متدهای درمانی هم با توجه به شدت بیماری متفاوت هستند. با این حال جراحی تنها راه ممکن برای درمان بیماری در فاز پیشرفته است که با برداشتن عضو بیمار، بیماری کنترل میشود.