مشاوره روانشناسی : چگونه اولین ارتباط ما با والدین مان، سایر روابط ما را تحت تاثیر قرار می دهد؟

ارتباط بین والد وکودک؛ قوی ترین ارتباط و مداخله ای است که بر سلامت روان و ذهن کودک اثر می گذارد. اگر والدین ما براساس اطلاعات بدست آمده توسط مشاور قبل ازدواج برای درمان تروماهای خود قدمی بر می داشتند و محیط امن تر و سالم تری را برای فرزندان خود ایجاد می کردند تا کودک “خود” را احساس کند؛ ما اکنون در جهان ذهنی متفاوتی زندگی می کردیم.

کودکان از افراد و روابط ناکارآمد و نادرست زمان کودکی الگو برداری می کنند و آن را بر سایر روابط خود تعمیم می دهند و بعد با توجه به این شرایط؛ انتظار داریم تا تبدیل به بزرگسالانی همه چیز دان شویم که می دانند چطور به شیوه ای درست ارتباط برقرار کنند و حس رهایی داشته باشند!

روابط و الگوهای نا صحیح کودکی چه پیامد هایی در بزرگسالی دارد؟

بر اساس تحقیقات؛ کودکانی که روابط امن و سالمی در کودکی نداشته اند؛ در بزرگسالی تبدیل می شوند به افرادی با حس ارزشمندی کم؛ خودگویی های منفی؛ مصرف بیش از حد مواد مخدر و استفاده از مکانیسم های دفاعی مقابله ای ناکارآمد!

*زمانی که متولد می شویم؛ با مراقب خود که می تواند پدر؛ مادر یا یکی از نزدیکان باشد پیوند دلبستگی ایجاد می کنیم.

* کودک برای بقا و زنده ماندن به والد یا مراقب خود وابسته است و ایمن بودن یا نبودن رابطه؛ بر ذهن و بدن فرد بسیار اثر گذار است

عدم امنیت یا کمبود آن به چه شکل است؟

-داشتن والدینی با خلق و خوی متغیر و غیر قابل پیش بینی: برای مثال یک بار بسیار حامی و شاد هستند، بار دیگر بسیار عصبی و تند خود و این تناقض در رفتار موجب می شود تا کودک نداند که باید چگونه رفتار کند و همیشه نگران امنیت خود است!

-حد و مرزهای نامشخص: کودک نمی تواند تشخیص دهد چه کاری درست است و چه کاری نادرست!

-فریاد زدن/ خشم شدید

-اجتناب یا نادیده گرفتن کودک: غفلت از کودک و بی توجهی به او یکی از بدترین انواع کودک آزاری است.

-احساسات کودک را نادیده گرفتن و او را کوچک شمردن: والدین آینه تمام قد شخصیت کودک خود هستند و کودکان خود را از نگاه والدین تعریف می کنند. اگر والدین براساس نظر مشاور روانشناس با واکنش ها و بازخورد های خود به کودک حس احترام و مهم بودن بدهند؛ کودک با همین باور به زندگی خود ادامه می دهد؛ اگر هم که والدین با او رفتار ناشایستی داشته باشند؛ متاسفانه باورهای اولیه ذهنی او تحت تاثیر این برخورد نادرست قرار می گیرد و در سالهای آتی با تراپی و مراجعه با درمانگر باید تلاش شود که مشکلات حل شوند.

-تنبیه ظالمانه و خشن: طبق نظر آقای دکتر محمدرضا تابع جماعت روانشناس خانواده؛ زمانی که والدین مرزها را می شکنند و بدون اجازه به بدن کودک دست می زنند و او را مورد آزار قرار می دهند؛ این پیام را به کودک خود می دهندکه تو برای خود هیچ گونه حریمی نداری و اگر کسی این حریم را شکست به او اعتراض نکن؛ چرا که رفتاری نامناسب تر از قبل با تو می شود و بیشتر از قبل، عزت نفس  و هویتت زیر سوال می رود. در چنین شرایطی، کودکانی که امروز بزرگسال هستند دو نوع رویه را پیش می گیرند یا سکوت می کنند و اجازه می دهند دیگران از آنها سواستفاده کنند یا اینکه بسیار خشن و نامتناسب به موقعیت واکنش نشان می دهند.

-توهین کلامی

-ناامنی مالی: یکی از موضوعات مهم که بسیار با امنیت فرزند ارتباط مستقیم دارد؛ مسئله مالی است. کودک باید در فضایی رشد کند که نیازهای اولیه او مانند خوراک؛ پوشاک و مسکن رعایت شود. نبود این امکانات و مشکلات اقتصادی نه تنها موجب افزایش مهر ومحبت نمی شود بلکه آسیب های بسیاری بر روح و ذهن کودک وارد می کند.

-روابط ناصحیح و ناکارآمد بین پدر و مادر: کودکان با دیدن ارتباط بین والدین خود، متوجه خیلی چیزها می شوند. طبق مطالعات انجام شده؛ کودکان خیلی اوقات خود را مرکز ثقل موضوعات ومشکلات در نظر می گیرند و اگر می بینند که والدین با هم مشاجره می کنند؛ خود را دلیل و علت آن موضوع می بینند و اینگونه حس گناه پیدا می کنند.

طبیعتا زمانی که کودک در چنین محیطی رشد می کند؛ او درک می کند که به بزرگسالان نمی شود اعتماد کرد و روابط، سرشار از آسیب، محدودیت و ممنوعیت هستند. پس چه بهتر که برای داشتن آرامش رابطه جدید و جدی را ایجاد نکرد!

هفت نکته که نشان می دهد شما دلبستگی ناایمنی داشتید:

یک- شما اغلب در روابط تان احساس اضطراب؛ تنش و عدم راحتی می کنید و تلاش می کنید تا به جای نزدیکی؛ دور شوید و از رابطه فرار کنید.

دو- برای شما سخت است که از لحاظ احساسی به فردی نزدیک شوید و با او ارتباط بگیرید.

سه- شما تلاش می کنید تا بیش از حد صلح طلب و وابسته باشید و می ترسید از اینکه کسی شما را طرد کند.

چهار- دروغ می گویید تا از مشاجره و بحث؛ اجتناب کنید. براساس نظر خانم دکتر نسرین باقری روانشناس ازدواج و خانواده، اگر شما در محیطی بزرگ شده باشید که هیچگاه شاهد یک مکالمه واقعی نبوده باشید و برای شما حرف زدن مساوی باشد با جنگ و دعوا؛ طبیعتا تلاش می کنید تا از این موضوع اجتناب کنید. پس راه حل ساده و دم دستی این است که دروغ بگویید و با دروغ گفتن موضوع را تمام کنید و از تنش فرضی دوری کنید.

پنج- دچار خود کم بینی هستید و آنقدر که باید توانایی های خود را مهم نمی شمارید و به سادگی از کنار آنها رد می شوید.

شش- به پارتنر و شریک عاطفی خود از روی “عمد” حرفهایی را می زنید که توجه و احساسات او را برانگیزید. برای مثال در برخی نمونه ها، زمانی که فردی دچار دلبستگی ناایمن باشد، دوست دارد که به خود یادآوری کند که دوست داشتنی است پس در موقعیت های مختلف تلاش می کند تا از هر رفتار پارتنر خود دوست نداشتن را برداشت کند تا شریک عاطفی او دوباره و دوباره یادآوری کند که چقدر او را دوست دارد و به فکرش است.

هفت- وقتی که به پارتنر خود فضا می دهید به معنی که یک فاصله در رابطه ایجاد می کنید به شدت می ترسید و احساس اضطراب می کنید.

چگونه می توان زخم هایی که از دلبستگی ناایمن بر جان ما افتاده است را درمان کنیم؟

یک) آگاهی نسبت به نیازهای خود: هر انسانی دارای نیاز های مختلفی است که گاهی این نیازها در خودآگاه است و گاهی در ناخودآگاه است! برای اینکه انسان بتواند به زندگی و بقای خود ادامه بدهد نیاز دارد تا نسبت به خود و آنچه که می خواهد آگاهی بیشتری داشته باشد.

دو) یادگرفتن و توجه به حریم و حد و مرزی شخصی خود: انسانها برای خود داری حریم و مرزی هستند که تنها مختص به خودشان است و حفاظت از این حریم برای سلامت روان، بسیار مهم و ضروری است.

سه) آگاهی از این موضوع که چگونه شرایط کودکی؛ اکنون ما را ساخته است: همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد کودکی و مراقبان ما در کودکی نقش بسیار مهمی در روابط آینده ما دارند. مراقبان به ما نشان می دهند که جهان بیرون چگونه است. آیا محل امنی است ومی توان دل به آن سپرد یا اینکه ناامن و آسیب زا است؟

چهار) ارتباط برقرار کردن با آن چیزی که واقعا حس می کنید نه آنچیزی که در فکر شماست: جمله بسیار مهمی است که می گوید ما تفکراتمان نیستیم. واقعیت تخیل و باورهای ما نیست بلکه واقعیت آنسوی عمل است. انسان ها با عمل کردن و ادامه دادن است که متوجه واقعیت می شوند. انسانها برای اینکه زندگی کنند و جریان زندگی را درک کنند ابتدا باید با واقعیت آن روبرو بشوند. زندگی هیچگاه قرار نیست که سراسر حال خوب و خوشی باشد. روزهایی وجود دارد که همه چیز می تواند عالی باشد؛ روزهایی هم دقیقا برعکس!  فارغ از زندگی؛ انسان ها باید درک کنند که واقعیت این است که همه والدین و مراقبان حساس نیستند و همه چیز جهان بر وفق مراد نیست و با این تفکر تلاش کنند تا از “ای کاش” های ذهنی رها شوند.

سخن پایانی:

دلبستگی عمیق ترین و اساسی ترین ارتباطی است که تا سالیان سال در زندگی آدمی نقشی اساسی؛ ایفا می کند. پس اگر بعد از خواندن این مقاله متوجه شدید که شما نیز زخم هایی از گذشته بر جان تان هست که مانع احساس رهایی و آزادی در شما می شود، بهترین کار مراجعه به یک کلینیک مانند مطب روانشناسی انتخاب نو است که با داشتن درمانگرانی حرفه ای و متخصص آماده کمک و همراهی با شما عزیزان است. تحقیقات نشان می دهد که بیشتر کودکان در زمان کودکی آسیب هایی می بینند که این آسیب ها بزرگسالی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد و برای  بهبود آن نیاز دارند که به تراپیست مراجعه کنند. پس اگر شما نیز جز این کودکان هستید و دلبستگی نا ایمن را تجربه کرده اید؛ بهتر است تا با یک درمانگر صحبت کنید تا در مورد آن بینش بیشتری پیدا کنید.