ایران‌کد، پروژه ای در حوزه فناوری اطلاعات کشور (قسمت ۱ از ۷)
(بدون نظر)
Loading...
مطلبی که در حال مطالعه‌ی آن هستید، اولین بخش از مجموعه‌ی ۷ قسمتی مطالبی است که شما را با یکی از بزرگترین پروژههای فناوری اطلاعات کشور آشنا خواهد کرد. برای شناخت هرچه بیشتر و کامل‌تر این پروژه‌ی مهم و تأثیرگذار ملّی، بهتر است که تمامی ۷ قسمت این نوشته را پیگیری بفرمایید. در این راستا، لطفا به منابع، پاورقی‌ها و لینک‌های ارائه شده در مطلب مراجعه کرده و آنها را نیز با دقت بررسی و مطالعه کنید. در انتهای این سری مطالب، فایل PDF تمامی ۷ قسمت به صورت یک‌جا به همراه تصاویر به کار رفته در آن به علاوه‌ی فایل PDF کتاب ایران‌کد و دیگر فایل‌های مورد نیاز در قالب بسته‌ی معرفی کدینگ و ایران‌کد، برای استفاده‌ی خوانندگان عزیز مجله‌ی اینترنتی گویا آی‌تی، در اختیار شما قرار داده خواهد شد.
مقدمه:
امروزه پروژههای فناوری اطلاعات[۱] نقش مهمی را در تعاملات تجاری، اطلاعاتی، ارتباطاتی، مدیریتی، کاربردی و عملیاتی کشور، بازی می‌کنند و ما کم و بیش با برخی از این پروژه‌ها آشنا هستیم. به طور مثال، همان‌طور که می‌دانید، پروژه‌ی کارت هوشمند سوخت، به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین پروژههای فناوری اطلاعات در سطح کلان اجرایی کشور در سال‌های اخیر به اجرا رسید و امروز، اغلب وسائط نقلیه‌ی موتوری کشور، تنها با استفاده از کارت هوشمند سوخت مجاز به استفاده از محصولات نفتی و پتروشیمی لازم هستند.
البته در حال حاضر پروژههای ملّی کوچک و بزرگ دیگری نیز در حال اجرا هستند که از میان شناخته‌شده‌ترین آنها می‌توان به پروژههای سیستم‌عامل ملّی، کارت ملّی هوشمند، گواهینامه‌ی رانندگی هوشمند، پرتال ملّی ایران، موتور جست‌جوی ملّی، شبکه سراسری داده‌های ایران، امضای دیجیتالی و … اشاره کرد. اما در میان تمام این موارد، یکی از مؤثرترین و عظیم‌ترین پروژههای فعلی کشور، “نظام ملّی طبقهبندی و کدگذاری کالا و خدمات ایران[۲] (ایران‌کد[۳])” است که نقش مهمی در بازرگانی، واردات و صادرات، رونق تولید ملّی، جلوگیری از قاچاق کالا، شفاف‌سازی معاملات، شناسایی تولیدکنندگان کالا، شناسایی عرضه‌کنندگان خدمت، استانداردسازی، رهگیری محصول و … دارد.
لازم به ذکر است که به علّت نوع کاربرد فعلی ایران‌کد که بیشتر در خدمت تولیدکنندگان، ارگان‌های دولتی، بنگاه‌ها و تعاونی‌ها قرار داشته و در سطوح [۴]B2B و [۵]B2G و برعکس مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاید عموم مردم آشنایی کافی با این پروژه‌ی کلان ملّی نداشته باشند و یا حتی تاکنون نامی از آن نشنیده باشند؛ اما در هر حال، ایران‌کد و مجری آن، یعنی مرکز ملّی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران، نام‌هایی هستند که به زودی در صنعت بازرگانی و تجارت‌الکترونیکی[۶]، زنجیره‌های تأمین[۷]، گمرکات کشور و … به وفور شنیده خواهند شد.
برای معرفی نظام ایران‌کد، لازم است پیش‌نیازهای اطلاعاتی خاصی را رعایت کنیم و مروری کلّی بر چند موضوع اساسی در مورد علل پیدایش سیستم‌های کدگذاری و طبقهبندی در جهان و چرایی احساس نیاز به وجود این سیستم‌ها داشته باشیم، تا بتوانیم بهتر با دلایل پیاده‌سازی این نظام در کشور و پشتیبانی آن از سمت دولت جمهوری اسلامی ایران آشنا شویم.
قسمت اول:
در اولین قسمت از ۷ قسمت مقالات تهیه شده جهت آشنایی با ایران‌کد، پیشینه‌ای تاریخی در مورد پیدایش سیستم‌های کدگذاری (کدینگ[۸]) و طبقهبندی[۹] در جهان مطرح می‌کنیم و در جلسات بعد، به مرور به آشنایی کاملی با این پروژه‌ی مهم و تأثیرگذار حوزه‌ی آی‌تی و بازرگانی در کشور خواهیم پرداخت.
در سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۰، شرکت‌های تولید کننده‌ی محصولات مختلف در امریکا و اروپا، با مشکلاتی مواجه بودند که کسب و کار آنها را به خطر می‌انداخت. رقابت تشدید شده‌بود و کارخانجاتی که محصولات مشابه تولید می‌کردند به تقلید از رقبای خود، محصولاتی را روانه‌ی بازار کرده و گاهاً با تقلب و شبیه‌سازی، کالاهای بی‌کیفیت خود را با نام و علامت تجاری[۱۰] رقبای قدرتمندتر به بازار ارائه می‌کردند. بنابراین، باید راهکاری تدوین می‌شد که از این نوع تخلفات جلوگیری و ادامه‌ی حیات تولیدکنندگان برتر را ممکن سازد.
علاوه بر این، با گسترش شهر‌ها و نیاز روز‌افزون مردم به خرید کالاها، زنجیره‌های تأمین، با اختلالاتی در سیستم‌های تولید، تدارکات[۱۱]، عرضه و … مواجه بودند. بعضاً مواد اولیه به موقع به خط تولید نمی‌رسید یا اصلا نمی‌رسید و خط تولید کارخانه‌ها را متوقف می‌کرد. همین مشکلات در بخش عرضه و رسیدگی به تقاضا نیز وجود داشت.
عدم وجود زبان مشترک و استاندارد برای توصیف ویژگی‌های محصولات تولید شده در کارخانجات مختلف، مشکلاتی همچون افزایش هزینه‌ها، اختلاف در قیمت‌گذاری، بازاریابی ناموفق، عدم ارتباط با مشتری و برخورداری از رأی و نظر مشتریان در تولید و عرضه و خدمات پس از فروش، عدم شناخت بازار و رقبا و … را در بر داشت.
مسائل ذکر شده و مواردی از این دست، موجب شد که افراد صاحب‌نظر در عرصه‌ی بازرگانی و تجارت، به فکر راه چاره‌ای برای غلبه بر مشکلات خود بیفتند و حاصل تفکرات نظریه‌پردازان این حوزه، تفکر هویت‌بخشی به کالاها بود به طوری که هر کالای تولید شده، کد مخصوصی برای خود داشته باشد و از طریق سیستم‌های کنترلی و مانیتورینگ[۱۲] بتوان موقعیت کالا را در هر زمان و مکان رهگیری[۱۳] نمود.
به همین منظور در سال ۱۹۴۸ “سیستم بین المللی طبقهبندی استاندارد صنایع”[۱۴] که یک طبقهبندی بر مبنای نوع فعالیت اقتصادی است و نه کالاها و خدمات، در شورای اجتماعی- اقتصادی سازمان ملل متحد تصویب گردید.
در سال ۱۹۵۰ “سیستم کدگذاری ناتو”[۱۵] توسط کشورهای امضا کننده‌ی پیمان ناتو جهت دستیابی به حداکثر اثربخشی در پشتیبانی لجستیک[۱۶] و تسهیل در مدیریت داده‌های مرتبط با مواد و محصولات ایجاد شد.
در سال ۱۹۷۰ با محوریت کمیسیون آمارهای اقتصادی سازمان ملل متحد، مبنای جدیدی با عنوان “طبقهبندی بر اساس محصول”[۱۷] در تعاملات تجاری در نظر گرفته شد.
در سال ۱۹۸۸ “سیستم کدینگ و توصیف هماهنگ کالا”[۱۸] توسط سازمان گمرک جهانی[۱۹] و به منظور سهولت در انجام مذاکرات تجاری بین کشورها بر اساس یک زبان مشترک و استاندارد ایجاد شد.
در سال ۱۹۹۸ ” نظام کدگذاری استاندارد کالا و خدمات سازمان ملل متحد”[۲۰] ایجاد شد که که یک چارچوب منطقی را برای طبقهبندی کالاها و خدمات فراهم می‌کند.
در سال ۲۰۰۰ ” نظام استاندارد بین‌المللی طبقهبندی و توصیف محصولات و خدمات” با نام eCl@ss به وجود آمد که علاوه بر فراهم‌کردن گزینه توصیف هر محصول انفرادی به روشی منحصر به فرد، امکان گروه‌بندی محصولات و سسیستم سازماندهی داخلی شرکت را نیز بـر اساس ویژگی‌های کد گروه محصولات فراهم می‌کند.
و در سال ۲۰۰۵، “شورای شماره‌گذاری یکنواخت”[۲۱] که اولین مرکز شماره‌گذاری و طبقهبندی کالا در امریکا بوده و در سال ۱۹۷۳ تأسیس شده بود، به سازمان جهانیGS1 [22] تغییر نام یافت و کامل‌ترین استانداردهای موجود در این زمینه را منتشر کرد. امروزه بیش از ۱ میلیون شرکت در سراسر جهان عضو این سازمان که تحت نظارت سازمان ملل متحد می‌باشد هستند و همه ساله در کنفرانس‌های توجیهی و نظارتی این سازمان در بلژیک شرکت می‌کنند و از استانداردهای تولید شده توسط این سازمان استفاده می‌کنند.
جالب است بدانید که ایران نیز از سال ۱۳۷۴ عضو این سازمان شده است و خدماتی همچون کدهای میله‌ای (بارکد)[۲۳]، دیتاماتریس[۲۴]، تگ‌های RFID [25]، دیتابار[۲۶] و … فقط بخش کوچکی از فناوری‌ها و استانداردهای این سازمان هستند که بسیار جذاب بوده و در جلسات بعد با برخی از آنها آشنا خواهیم شد.
مطالبی که ان شا الله به مرور و در جلسات بعد به آنها خواهیم پرداخت:
- جلسه دوم: آشنایی با سازمان جهانی GS1
- جلسه‌ی سوم: آشنایی با خدمات و استانداردهای سازمان GS1
- جلسه‌ی چهارم: معرفی نماینده‌ی انحصاری سازمان جهانی GS1 در ایران (سازمان عضو[۲۷])
- جلسه‌ی پنجم: آشنایی با پروژه‌ی ایران‌کد، مقدمات، مسیر طی شده و حواشی آن
- جلسه‌ی ششم: خدمات فعلی و آتی مرکز ملّی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران
- جلسه‌ی هفتم: نقش ایران‌کد در توسعه و تسهیل تجارت الکترونیکی در کشور
منابع: (در تمام ۷ قسمت)
- http://www.gs1.org
- http://www.gs1ir.org
- http://www.irancode.ir
- http://datamatrix.ir
- http://icld.ir
- کتاب ایران‌کد (فایل مربوط به این کتاب را در جلسه‌ی آخر این مقالات به شما تقدیم خواهیم کرد)
محسن پاک نیت
پا ورقی
[۱] Information Technology
[۲] Iranian National Products and Services Classification and Codification system
[۳] Irancode
[۴] Business To Business
[۵] Business To Government
[۶] Electronic Commerce
[۷] Supply Chains
[۸] Coding Systems
[۹] Classification Systems
[۱۰] Brand
[۱۱] Procurement
[۱۲] Monitoring
[۱۳] Tracing / Tracking
[۱۴] International Standard Industrial Classification of All Economic Activities – ISIC
[۱۵] NATO Codification System – NCS
[۱۶] Logistic
[۱۷] Central Product Classification – CPC
[۱۸] Harmonized Commodity Description and Coding System – HS
[۱۹] World Customs Organization – WCO
[۲۰] The United Nations Standard Products and Services Code – UNSPSC
[۲۱] United Codification Council – UCC
[۲۲] Global Standards One
[۲۳] Barcode
[۲۴] DataMatrix
[۲۵] Radio Frequency Identification Tag
[۲۶] Data Bar
[۲۷] GS1 Member Organization – MO
تبلیغات
