“فايل سيستم” چيست و اينكه چگونه مي توانيد پي ببريد درايوهاي شما تحت چه نوع “فايل سيستمي” اجرا مي شوند

وقتي كه شما هارد درايو يا فلش درايوتان را فرمت مي كنيد با اين كار آن را براي استفاده­ به عنوان وسيله­ي ذخيره سازي توسط يك سيستم عامل آماده كرده­ايد. در طول اين فرآيند يك “فايل سيستم” نصب مي شود و تمام اطلاعاتي كه از قبل بر روي آن درايو ذخيره شده بود، از بين مي روند.

ممكن است كه پيش از اين در مورد ” فايل سيستم هاي” كامپيوتر از قبيل FAT يا NTFS، چيزهايي شنيده باشيد اما آيا واقا مي دانيد كه آن ها چه كاري انجام مي دهند و سيستم شما در حال حاضر از كدام­شان استفاده مي كند؟ اين مقاله شرح مي دهد كه آن ها چگونه كار مي كنند و چه تفاوت هايي بينشان وجود دارد. هم چنين در ادامه من به شما نشان مي دهم چگونه مي توانيد بفهميد كدام يك از “فايل سيستم هاي” روي درايوتان در حال اجرا مي باشد.

“فايل سيستم” كامپيوتر چيست؟

هارد درايوها هر كدام به سكتورهايي در حدود 512 بايت تقسيم شده­اند. سكتورها هم هر كدام در خوشه هايي (clusters) دسته بندي شده­اند. كلاسترها –كه به عنوان واحدهاي تخصيص هم شناخته مي شوند- داراي اندازه­ي معين 512 بايت تا 64 كيلو بايت مي باشند، از اين رو معمولا حاوي چندين سكتور مي باشند. يك كلاستر، بلوك پيوسته­اي از فضا را بر روي ديسك نمايش مي دهد.

سيستم عامل ها براي سازمان دهيِ فضاي ذخيره سازيِ كلاستر شده، به يك “فايل سيستم” تكيه مي كنند. “فايل سيستمِ” مورد نظر محتوي ديتابيسي است كه وضعيت هر كدام از كلاستر ها را ثبت كرده است. در اصل “فايل سيستم” نشان مي دهد كه سيستم عامل در كدام كلاستر(هاي) يك فايل ذخيره شده است و اين كه كدام فضا [اشاره به مكان فضا] براي ذخيره­ي ديتاي جديد در دسترس مي باشد.

كداميك از “فايل سيستم ها” را مي بايست بشناسيم؟

“فايل سيستم هاي” رايجِ ويندوز  (File Allocation Table)FAT، FAT32 و NTFS (New Technology File System) مي باشند.

به طور خلاصه، NTFS از فايل هايي با اندازه­ي بيش از 4 گيگابايت پشتيباني مي كند و پارتيشن ها نيز مي توانند از 32 گيگابايت بزرگتر باشند. اين “فايل سيستم” در مقايسه با FAT يا FAT32  فضاي در دسترس را بهتر مديريت مي كند و بدين وسيله موجب “تكه تكه شدن” (fragmentation) كمتري مي شوند. از ديگر ويژگي هاي NTFS مي توان به خصوصيات امنيتيِ آن از قبيل رمزنگاري پوياي (on-the-fly) فايل­ها اشاره نمود.

در مقايسه با NTFS، “فايل سيستم” FAT فضاي كمتري اشغال مي كند و هم چنين عمليات نوشتنِ (write) كمتري انجام مي دهد كه ضمن سريعتر شدن، آن را براي درايوهاي كوچك فلش مناسب تر مي سازد. ” فايل سيستم هاي” FAT با قابليت “چند سكويي” (cross-platform) نيز سازگار هستند. بزرگترين اشكالات FAT و FAT32، محدوديتِ مربوط به اندازه­ي پارتيشن به ميزان 32 گيگابايت و هم چنين محدوديتِ مربوط به اندازه­ي فايل ها به ميزان 2 گيگابايت (براي FAT) و 4 گيگابايت (براي FAT32) مي باشند.

[توضيح: در اصطلاح نرم‌افزارهاي رايانه “cross-platform“، به آن دسته از نرم‌افزارها گفته مي‌شود که در چندين سکوي رايانه‌اي قابل اجرا هستند.]

(Extended File Allocation Table) exFAT “فايل سيستم” جديدي است كه به ميزان زيادي براي درايوهاي فلش استفاده مي شود و تحت عنوان FAT64 نيز شناخته مي شود. به مانند فرمت NTFS، ضمن اجتناب از “تكه تكه كردن” توسط مديريت فايل ها، از فايل هاي بزرگتر از 4 گيگابايت و پارتيشن هاي بزرگتر از 32 گيگابايت نيز پشتيباني مي كند. اين “فايل سيستم” در عين حال براي درايوهاي شخصيِ قابل حمل و اداره­ي فايل هاي چند رسانه­اي، بهينه سازي و سريع تر شده است.

كداميك از سيستم عامل ها مي توانند از اين ” فايل سيستم ها ” استفاده كنند؟

تا موقعي كه FAT و FAT32 تقريبا توسط همه­ي سيستم عامل ها به رسميت شناخته شوند، فرمت كردن درايوها با NTFS راهي است براي مطمئن شدن از ايجاد وسيله­اي (device) كه خارج از محيط ويندوز غير قابل استفاده باشد. ضمن اين كه به طور طبيعي قابليت خواندن/ نوشتن NTFS، توسط بيشتر توزيع هاي لينوكس نيز پشتيباني مي شود. براي فعال سازي قابليت خواندن/ نوشتن NTFS بر روي سيستم عامل مك OS X نسخه­ي 10.6 يك هك (hack) موجود مي باشد، اما از آن جايي كه به نظر مي رسد اين هك ناپايدار باشد استفاده از  MacFuse توصيه مي شود. در سمت ديگر exFAT به درايورهايي هم براي ويندوز اكس پي و هم لينوكس نيازمند مي باشد، حال آن كه در آخرين نسخه از ويندوز ويستا (SP1)، ويندوز 7 و مك OS X پشتيباني شده است.

چرا اندازه­ي كلاستر اهميت دارد؟

اگر درايوي را فرمت كرده باشيد مي دانيد كه مي توانيد اندازه­ي واحدِ تخصيص را انتخاب كنيد، اين اندازه تحت عنوان “اندازه­ي كلاستر” نيز شناخته مي شود.

با توجه به اندازه­ي كلاستر (از 512 بايت تا 64 كيلوبايت) يك فايل منفرد مي تواند درون يك، صدها و يا هزاران كلاستر ذخيره شود. وقتي كه يك فايل از اندازه­ي واقعي كلاستر كوچك تر است، باقي مانده­ي فضا تلف مي شود. اين پديده تحت عنوان فضاي “ساكن” و يا “هرز رفته” شناخته مي شود. در نتيجه اگر تعداد زيادي فايل كوچك در آن درايو ذخيره شده باشند اندازه­ي بزرگِ كلاستر به توليد مقدار زيادي فضاي ساكن منجر خواهد شد. از طرف ديگر انتخاب اندازه­ي كوچك كلاستر به اين معني­ست كه فايل هاي بزرگ به تعداد زيادي قطعات كوچك شكسته مي شوند و اين به نوبه­ي خود مي تواند درايو را در هنگام خواندن فايل مربوطه به تاخير بياندازد. به عبارت ديگر اندازه­ي خوشه را مي بايست عاقلانه انتخاب كنيد.

چگونه مي توانم بفهمم كه درايوم تحت چه فرمتي­ست؟

“فايل سيستم” شما در صفحه­ي ويژگي هاي درايو نمايش داده شده است. به My Computer برويد و سپس بر روي آن درايوي كه مي خواهيد بررسي كنيد كليك راست كرده و گزينه­­ي  Propertiesرا از منو انتخاب كنيد. زبانه­ي General، قسمت File system نوع “فايل سيستم” درايوتان را نشان مي دهد.

براي فهميدن اندازه­ي كلاسترِ يك درايوِ NTFS، از طريق ميانبر صفحه كليد اقدام كنيد: [WINDOWS] + [R]، پنجره­ي Run باز خواهد شد. مطمئن شويد اين عمل را در حساب كاربري ادمين انجام مي دهيد. در كادر Run تايپ كنيد cmd و در انتها بر روي دكمه­ي OK كليك كنيد. سپس اين دستور را اجرا كنيد [نام درايو در اينجا قرار مي گيرد] fsutil fsinfo ntfsinfo حال “اينتر” را بفشاريد.

در ويندوزهاي اكس پي و 7 مي توانيد اندازه­ي كلاستر را به وسيله­ي برنامه هاي ثالثي همچون Easeus Partition Master مشاهده كرده و تغيير دهيد.

منبع: MakeUseOf , Wikipedia