پیش‌نمایش سیستم عامل مکینتاش اکس لیون(Mac OS X Lion)

شرکت اپل در اکتبر گذشته در مراسم بازگشت به مک خود٬ سیستم عامل مکینتاش اکس لیون (X Lion) را با سر و صدای زیادی معرفی کرد و اکنون نخستین نسخه پیش‌نمایش توسعه‌دهنده آن عرضه شده و به ما این فرصت را داده است تا برخی از ویژگی‌های جدید و رابط کاربری این گربه‌سان (اشاره به نام این سیستم عامل؛ لیون=شیر) را بررسی کنیم. این نسخه توسعه‌دهنده را روی یکی از کامپیوترهای مک‌بوک پرو (MacBook Pro) خود نصب کردیم و در طول آخر هفته با آن سر و کله زدیم. هرچند تا زمانی که برنامه‌های کاربردی محبوبمان برای استفاده در لیون به روز رسانی نشوند تغییر عمده‌ای در عملکرد روزمره سیستم عامل مشاهده نمی‌شود اما با این حال شاهد چندین ویژگی‌ جذاب در سطح سیستم بودیم. بله! تأثیر iOS (سیستم عامل موبایلی اپل) همه جا به چشم می‌خورد. در ادامه اطلاعات کاملی درباره ویژگی‌های جدید لیون آورده شده است.

 

 

تصاوير پیش‌نمایش سیستم عامل مکینتاش اکس لیون

 

 

لانچ‌پد

اپل دقت زیادی روی لانچ‌پد (Launchpad) به خرج داد که یک راه‌انداز برنامه است که با الگوبرداری از مدل iOS طراحی شده اما معتقدیم کاربران حرفه‌ای هنوز ترجیح می‌دهند از ابزارهایی نظیر فایندر (Finder)٬ داک (Dock) و اسپات‌لایت (Spotlight) برای دسترسی سریع به برنامه‌های پرکاربردشان بهره ببرند. حدس می‌زنیم کاربران مبتدی‌تر لانچ‌پد را دوست خواهند داشت؛ هرچند که این ابزار تقلید کاملی از رابط نرم‌افزاری iOS است و شامل امکاناتی نظیر پشتیبانی از فولدر و نصب مستقیم برنامه‌ها از فروشگاه نرم‌افزار مکینتاش می‌شود.

 

برنامه‌های تمام صفحه

 

مشاهده تمام صفحه برنامه‌ها ویژگی دیگری است که کاربران حرفه‌ای از آن صرف نظر می‌کنند و توده‌ها عاشقش خواهند شد. اپل در حال ترغیب توسعه‌دهندگان است تا برای لیون برنامه‌هایی با قابلیت دید تمام صفحه طراحی کنند. این ایده در برخی از برنامه‌ها بهتر از سایرین جواب می‌دهد – آی‌فوتو (iPhoto) و سافاری در حالت تمام صفحه به خوبی کار می‌کنند اما استفاده از آی‌کال (iCal) در حالت تمام صفحه در آی‌مک ۲۷ اینچی مسلما احمقانه است. تغییر حالت یک برنامه به وضعیت تمام صفحه به طور پیش‌فرض باعث باز شدن آن در یک فضای اختصاصی می‌شود. از این رو٬ به سرعت می‌توانید با وسیله ضربه انگشت سوم٬ بین دسکتاپ و حالت تمام صفحه برنامه‌ها تغییر موقعیت دهید. این کار تقلیدی است از عملکرد چند وظیفه‌ای (مولتی تسکینگ) که اپل آن را در نسخه توسعه‌دهنده iOS آی‌پد به آزمایش گذاشت.

کنترل مأموریت

اگرچه به نظر می‌رسد ویژگی‌هایی نظیر لانچ‌پد و برنامه‌های تمام صفحه کاربران عادی را هدف گرفته‌اند٬ اما کنترل مأموریت (Mission Control) در جهت عکس قرار می‌گیرد چون این ویژگی تنها مورد پسند کاربران حرفه‌ای واقع خواهد شد. کنترل مأموریت به طور اساسی یک رابط کاربری مدیریت یکپارچه برای اکسپوز (Expose) و فضاهایی (Space) است که به وسیله ضربه انگشت سوم فعال می‌شوند و اگرچه کارش را به نحو احسن انجام می‌دهد اما در واقع از پیچیدگی قضیه کم نمی‌کند. تنها کاری که می‌کند این است که همه چیز را در یک نظر کلی ساده‌تر می‌سازد. به نظر ما٬ این ابزار به اندازه کافی سودمند است اما داک٬ که یک ابزار مبتنی بر فرمان برای جابجایی میان برنامه‌ها است٬ و همین طور وضعیت عملکرد چند وظیفه‌ای کارآیی بهتری نسبت به کنترل مأموریت دارند.

 

 

مدیریت برنامه‌ها و عملکردهای چند وظیفه‌ای

یکی از تغییرات عمده‌ای که اپل در لیون ایجاد کرده این است که دیگر به برنامه‌های در حال اجرا یک چراغ کوچک در داک اختصاص داده نمی‌شود.  لیون نیز همچون iOS طوری طراحی شده که منابع سیستم را برای کاربر مدیریت کند تا به این ترتیب عملکرد چند وظیفه‌ای را بدون اشکال به اجرا بگذارد. این موضوع به معنای آن است که سیستم می‌تواند برنامه‌هایی را که در پس‌زمینه اجرا می‌شوند مسدود کرده٬ پردازش‌ها را متوقف ساخته و هر اقدامی را که برای ایجاد تجربه بهتر برای کاربر لازم است به عمل آورد. ایده خوبی است و مطمئن هستیم که برخی از آن راضی خواهند بود اما ما ترجیح می‌دهیم در حوزه مدیریت برنامه‌ها ابتکار عمل دست خودمان باشد. اما جای شکرش باقی است که می‌توانید برنامه‌های در حال اجرا را با گشودن کنترل‌تب (control-tab) و یا از طریق فعال کردن مجدد چراغ‌ها در تنظیمات مشاهده کنید.

حرکات

لیون چندین حرکت سیستم چندلمسی (مولتی تاچ) معرفی کرده است که استفاده از سیستم عامل را به همراه یک ترک‌پد بسیار طبیعی‌تر و روان‌تر می‌کند. نمی‌دانیم این حرکات چطور با یک مجیک ماوس (Magic Mouse) (که تنها اختصاص به حرکات یک یا دو انگشته دارد) یا یک ماوس معمولی هماهنگ خواهد شد اما اگر کاربران دسکتاپ برای خرید یک مجیک ترک‌پد دنبال دلیلی می‌گردند٬ لیون همان دلیل است. برخی از ویژگی‌های مهم:

ضربه‌ها و اسکرول

 

سراسر لیون پر از کاربرد ضربه انگشت سوم است. ضربه‌ای به چپ برای تغییر وضعیت میان اسپیس‌ها و برنامه‌های تمام صفحه٬ ضربه‌ای رو به پایین برای نمایش دادن پنجره‌های برنامه‌ها٬ ضربه‌ای رو به بالا برای نمایش دادن کنترل مأموریت٬ ضربه‌ای به راست برای نمایش دادن فضای داشبورد. حتی می‌توانید انگشت چهارمتان را هم به جلو برده (جدی می‌گویم٬ سه انگشت به علاوه انگشت شست) تا به این ترتیب لانچ‌پد را اجرا کنید و به عقب برگردانید تا به محیط دسکتاپ بازگردید. البته همه این امکانات قابلیت سفارشی شدن دارند اما لازم به ذکر است که اپل حالت چندلمسی ترک‌پد را به عنوان ابزار ناوبری پیش‌فرض فعال کرده است.

 

علاوه بر این٬ حالت دو انگشتی هم تغییراتی داشته است. اکنون ضربه‌های افقی در مرورگر سافاری به صورت پیش‌فرض کاربر را به جلو و عقب هدایت می‌کند و حالت اسکرول کردن٬ همچون iOS ٬ به صورت پیش‌فرض وارونه شده است (خوشبختانه می‌توانید آن را به حالت عادی برگردانید). همچنین اگر از ترک‌پد استفاده می‌کنید٬ به جای نشانگر اسکرول غیب‌شونده که با الگوبرداری از  iOS طراحی شده‌ می‌توانید با تنظیماتی٬ اسکرول بار را به طور کلی از جلوی دیدتان بردارید.

فشار دادن و زوم کردن

حالت بکش و زوم کن در مرورگر سافاری مشابه مروگر موبایل سافاری در iOS است – یعنی به جای آنکه اندازه‌ها را به نسبت مقادیر ثابت بزرگ کند٬ به نرمی کل صفحه را بزرگ‌نمایی می‌کند. ویژگی جالبی است اما به نظر می‌رسد هنوز جای کار داشته باشد. در جاهای مختلف مشکلاتی مشاهده کردیم. فکر می‌کنیم اپل پیش از انتشار نسخه نهایی این اشکالات را برطرف خواهد کرد.

 

نسخه‌ها و ذخیره‌سازی خودکار

 

می‌توانید ویژگی نسخه‌ها (Versions) و ذخیره‌سازی خودکار را به عنوان ماشین زمان برای برنامه‌های کاربردی در نظر بگیرید. برنامه‌های لیون به طور خودکار تغییراتی را که در اسناد ایجاد می‌کنید در حین کار ذخیره می‌کنند و به این ترتیب می‌توانید با استفاده از رابط کاربری ماشین زمان٬ نسخه‌های ذخیره‌شده مختلف را مشاهده کنید. این یک قابلیت خیلی جذاب است و زمانی که آن را در تکست‌ادیت (TextEdit) آزمایش کردیم به خوبی کار کرد. با این حال٬ باید ببنیم در فایل‌های سنگین رسانه‌ای عملکردش چگونه است.

ایردراپ(AirDrop)

یکی از ویژگی‌های جذاب جدید در لیون٬ ایردراپ است که انتقال سریع و آسان فایل میان مک‌های مجهز به وای‌فای را میسر می‌سازد. باز کردن پنل ایردراپ در فایندر٬ دستگاه شما را برای سایر دستگاه‌هایی که ایردراپ را اجرا کرده‌اند قابل مشاهده می‌کند. برای انتقال فایل‌ها تنها کاری که لازم است کشیدن آن‌ها به محل مشخص‌شده و تأیید ارسال است. اگرچه این قابلیت از فن‌آوری وای‌فای استفاده می‌کند اما برای استفاده از آن نیازی به روتر ندارید. تراشه‌های وای‌فای در مک‌های جدید این قابلیت را دارند که به سرعت میان ایردراپ و یک اتصال شبکه استاندارد تغییر وضعیت دهند. اپل هنوز اعلام نکرده که کدام‌یک از دستگاه‌های قدیمی‌اش از ایردراپ پشتیبانی می‌کنند اما برداشت ما این است که حتی دستگاه‌هایی که چندین سال پیش تولید شده‌اند قادر به استفاده از این ویژگی خواهند بود.

از سر گیری(Resume)

از سر گیری قابلیت دیگری است که از iOS اخذ شده است. اکنون برنامه‌ها قادرند در هنگام خروج وضعیت خود را ذخیره کرده و درست از همان‌جایی که کار را رها کرده بودند٬ آن را ادامه دهند. این قابلیت با قابلیت جدید مدیریت چند وظیفه‌ای ترکیب می‌شود – به این ترتیب٬ حتی اگر سیستم برای آزادسازی منابع ناچار شود برنامه‌ای را ببندد٬ وقتی مجددا آن را باز کنید با استفاده از قابلیت از سر گیری انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است. بدیهی است که از این راهبرد به طور گسترده‌ای در iOS و آندروید استفاده شده است (و نهایتا در ویندوز فون ۷) اما باید ببینیم که این قابلیت روی یک دسکتاپ٬ یعنی جایی که برنامه‌ها میزان بسیار بیشتری حافظه و فضای ذخیره‌سازی مصرف می‌کنند٬ چگونه عمل خواهد کرد.

به روز رسانی برنامه‌ها

اپل در لیون شماری از برنامه‌های پیش‌فرض سیستم عامل را مجددا طراحی کرده است که تأثیر iOS بر آن مشهود است. تعدادی از این برنامه‌ها به صورت تمام صفحه در یک مک‌بوک ایر ۱۱ اینچی اجرا می‌شوند و تشخیص تفاوت آن با یک آی‌پد (iPad) به راحتی امکان‌پذیر نیست. برخی از به روز رسانی‌های مهم عبارت‌اند از:

 

میل

برنامه اکس میل عزیز در لیون دارای رابط کاربری جدیدی شده است که برخی از عناصر آن از برنامه میل در آی‌پد اخذ شده‌اند. یک ستون در سمت چپ که همه پیغام‌ها در آن قرار دارند و یک کادر پیش‌نمایش در سمت راست در اختیار دارید. پیغام‌های مکرر به صورت یک مکالمه دیده می‌شوند و این موضوع ایده ساده‌ای است که به خوبی کار می‌کند. قابلیت جستجو نیز با امکانات جدید جویش میان اطلاعات (query-stacking) به طور عمده‌ای بهبود یافته و می‌توان در بخش جدید بوکمارک‌ها که به صورت میله‌ای در بالای صفحه طراحی شده فولدورهایی اضافه کرد.

 

دفترچه آدرس (آدرس بوک)

 

برنامه دفترچه آدرس (آدرس بوک) شبیه یک دفترچه شده است و کارت‌ها وضوح بیشتری یافته‌اند. به نوبه خود٬ جذاب است.

آی‌کال(iCal)

آی‌کال (iCal) هم دچار تغییرات زیادی شده. حالت جدید تمام صفحه و تعدادی ویژگی جدید از جمله حالت دید availability که وقت آزادتان را در طول روز نمایش می‌دهد به آن افزوده شده است.

کوییک تایم

کوییک‌تایم اکس (QuickTime X) در سیستم عامل اسنو لیپارد (Snow Leopard) نسبتاً امکانات کمی داشت اما هر‌آنچه در کوییک‌تایم ۷ وجود داشت در لیون نیز بازگشته است. از این جمله می‌توان به پشتیبانی از حالت ویرایش و انتخاب‌های بهتر برای صادرسازی (اکسپرت) اشاره کرد. انتخاب‌های صادرسازی نسخه لیون کوییک‌تایم شامل پشتیبانی پیش‌فرض از ویمئو (Vimeo)٬ فلیکر٬ فیس‌بوک و میل می‌شود.

تنظیمات جدید و سایر تغییرات

لیون در تنظیمات سیستم خود انتخاب‌های جدیدی آورده که از iOS الهام گرفته‌اند. تغییرات عمده‌ای نیستند اما چندتایی از آن‌ها ارزش اشاره کردن دارند.

حریم خصوصی

حریم خصوصی (Privacy) گزینه جدیدی است که به کادر تنظیمات اضافه شده. درست مانند iOS می‌توانید خدمات مکانی را به صورت جمعی یا به تفکیک هر برنامه کنترل کرده و همچنین امکان گزارش‌دهی اشکالات به اپل را غیرفعال سازید.

حساب‌های اینترنتی

 

درست مانند iOS می‌توانید حساب‌های خود در سایت‌های MobileMe٬ جی‌میل٬ Exchange٬ یاهو و AOL را از طریق یک کادر تنظیمی وارد کنید. این تنظیمات در برنامه‌های میل٬ آی‌کال٬ آی‌چت٬ آدرس بوک و سایر برنامه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رمزگذاری دیسک

برنامه فایل‌والت (FileVault) در لیون به طور اساسی بازسازی شده است. اکنون می‌توانید به جای فقط دایرکتوری اصلی٬ کل دیسک‌ خود را رمزگذاری کنید.

سایر تنظیمات

توجهمان به چند نکته جلب شود که معلوم نیست آیا در نسخه نهایی هم وجود داشته باشند یا خیر: به نظر می‌رسد برنامه فرونت راو (Front Row) از لیون حذف شده باشد. هرچند که هنوز اشاره‌هایی به آن در بخش تنظیمات وجود دارد. وب‌سایت 9to5 Mac شواهدی از دسکتاپ از راه دور چند کاربره یافت که به کاربر اجازه می‌دهد در حالی که شخص دیگری در حال استفاده از کامپیوتر در حساب خودش است از راه دور وارد دستگاه شود و صفحه حساب خود را کنترل کند. اگر این قابلیت در نسخه نهایی وجود داشته باشد خیلی جالب توجه خواهد بود. ما همچنین شواهدی یافتیم مبنی بر اینکه آی‌چت از چت تصویری یاهو پشتیبانی می‌کند. نسخه پیش‌نمایش این سیستم عامل دارای این قابلیت بود که کاربر عکسی را به عنوان امضای خود به فایل‌های پی دی اف الصاق کند که اگر به درستی کار کند امکان خیلی خوبی است.

جمع‌بندی(Wrap-up)

 

بدیهی است که در این پیش‌نمایش تنها به مسائل ظاهری لیون پرداختیم. بسیاری از تغییرات لیون در زیربنا رخ داده‌اند و ما حتی به مسائلی از جمله عدم پشتیبانی از Rosetta که یک بسته انتخابی  سرور است که امروزه در هر دیسک قابل نصب سیستم‌ عامل اکس وجود دارد و میلیون‌ها ویژگی دیگر که در این نسخه اصلاح شده یا اضافه شده‌اند اشاره نکردیم. اما حتی با نگاهی به ظاهر سیستم عامل٬ معلوم می‌شود که اپل به سختی مشغول فعالیت است تا از قابلیت‌های محسابه‌ای الگو گرفته از  iOS به طور گسترده‌ای در کامپیوترهای دسکتاپ استفاده کند. این الگوبرداری از تمرکز اختصاصی اپل بر ترک‌پد چندلمسی به عنوان یک وسیله ورودی شروع شده و به نحوه مدیریت دوگانه کاربردهای چند وظیفه‌ای توسط کاربر و سیستم می‌رسد. باید تا زمان انتشار نسخه نهایی صبر کنیم تا بتوانیم همه این تغییرات را در عمل مشاهده کنیم و به ارزیابی آن‌ها به عنوان بخشی از روند کار بپردازیم ولی ما بر این باوریم که در زمان عرضه لیون به بازار٬ برخی از این ارتباطات میان iOS و مک محکم‌تر از پیش شده‌اند و جای تعجب نیست اگر روز چهارشنبه که پیش‌نمایش توسعه‌دهنده iOS 5 منتشر می‌شود شاهد گام‌های بعدی باشیم.

منبع: engadget