پائول باران، تئوریسین مبحث Packet Switching در اینترنت، درگذشت

دنياي فناوري اطلاعات و ارتباطات، يكي از بزرگترين و مؤثرترين دانشمندان خود را از دست داد. به نقل از صفحه‌ی فناوری وب‌سایت مجله‌ی  Time و به گزارش مجله‌ی اینترنتی wired، آقای Paul Baran یکی از اعضای گروه سه نفره‌‌ی ابداع‌کننده‌ی معماری ارسال بسته‌های داده‌[1] در شبکه‌ی اینترنت، در تاریخ 27 مارس 2011 در سن 84 سالگی و به علت بیماری سرطان ریه درگذشت. لطفا براي مطالعه‌ي ادامه‌ي اين مطلب با مجله اينترنتي گويا آي‌تي همراه باشيد.

شاید ما تا به حال نامی از این تئوریسین برجسته‌ی دنیای فناوری اطلاعات نشنیده باشیم، اما خوب است بدانیم که اگر ابتکار این فرد و اعضای گروه او به نتیجه نمی‌رسید، ما امروز امکان بازدید از این صفحه‌ی وب و مطالعه‌ی این نوشته را نداشتیم. چون در آن صورت اینترنتی وجود نداشت که بتوانیم از آن استفاده کنیم.

53 سال پیش یعنی در سال 1958، ایده‌ی ارسال اطلاعات در اینترنت به صورت بسته‌های متوالی به جای ارسال بیت به بیت داده‌ها اینقدر دور از ذهن بود که شرکت AT&T، با پیاده‌سازی این ایده موافقت نکرد. در آن زمان AT&T انحصار بازار تلفن امریکا را در اختیار داشت و اگر باران را حمایت می‌کرد، امروز مالک انحصاری دنیای اینترنت نیز بود!

اندکی بعد و در همان سال، پائول باران به همراه دو دوست و همکار خود، آقایان دونالد دیویس[2] و لئونارد کلین‌راک[3] که مشترکا شرکت RAND‌ را پایه‌گذاری کرده بودند، این دستاورد علمی خود را با بخش نیروی هوایی وزارت دفاع امریکا در میان گذاردند و وزارت دفاع امریکا با پشتیبانی از این طرح، هوشمندی خود را نشان داد و نام خود را به عنوان مالک اصلی و اولیه‌ی شبکه‌ی اینترنت امروزی در تاریخ ثبت کرد.

در زمانی که گروه پائول باران بر روی ارسال بسته‌های داده کار می‌کرد، پروژه‌‌ی مشابهی در کشور امریکا تحت نظارت موسسه‌ی پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته[4] با نام ARPANET [5] در موسسه‌ی فناوری ماساچوست[6] در حال بررسی و اجرا بود. اما ایده‌ی ارسال داده‌ها به صورت بسته‌های داده‌ی متوالی، باورپذیرتر و متقاعد کننده‌تر از رقیب خود به نظر می‌رسید و شبکه‌ی ARPA در عمل هیچ‌گاه فرصت ظهور پیدا نکرد. گرچه هنوز برخی دانشمندان بر این باورند که شبکه‌ی ARPA نیز می‌توانست موفق باشد. به هر حال، اینترنتی که امروز ما می‌شناسیم، حاصل تلاش گروه باران و ایده‌ی Packet Switching آنهاست.

پائول در سال 2001 مصاحبه‌ای با مجله‌ی اینترنتی Wired انجام داد که خواندن بخشی از آن خالی از لطف نیست:

“جوابی که از AT&T گرفتم خیلی جالب بود. داستانی که الآن برای شما تعریف می‌کنم مربوط به زمانی می‌شه که بارها و بارها به ملاقات روسای شرکت AT&T رفتم تا ایده‌ی خودم رو براشون شرح بدم. یه گروه پیرمرد مو جوگندمی و ریش سفید، نشسته بودن و منو نگاه می‌کردن. شروع کردم به توضیح اینکه ایده‌ی ما چه جوری کار می‌کنه. وسط حرفام یکی از پیرمردها صحبت منو قطع کرد و گفت: “چند لحظه صبر کن پسرم. منظورت اینه که تو می‌تونی وسط مکالمه‌ی دو نفر، Switch شبکه رو قطع کنی و جای دیگه‌ای وصل کنی؟” من گفتم: بله. درسته. چشمای پیرمرد گرد شد و به همکاراش نگاه کرد و سرش رو به نشونه‌ی تمسخر من تکون داد! تیم من و اون پیرمردا با هم تو یه فاز نبودیم!!! دنیای ما و اونها فرق داشت. بله، اگه از دید آنالوگ بررسی کنیم، زمان آنی می‌گذره اما اگه نگاهمون دیجیتالی باشه، زمان خیلی خیلی کند حرکت می‌کنه و با این دید هستش که شما می تونید وسط ادای حروف یک کلمه، مسیر انتقال داده‌ها رو چندین مرتبه عوض کنید. اون پیرمردها معنای دیجیتال رو متوجه نمی‌شدن. اما جوون‌هایی مثل من بودن که این موضوع رو درک می‌کردن و دغدغه‌های مشابه من داشتن. اگر کسی با دید آنالوگ به ایده‌ی من و تیمم نگاه می‌کرد، تصور گسسته بودن گذر زمان رو داشت و فکر می‌کرد ما دیوانه شده‌ایم  یا از چیزی سر در نمیاریم.”

توضیحی برای شناخت مفهوم و کارکرد ارسال داده‌ها به صورت بسته‌‌های متوالی

به مجموعه‌ی فرایندهای خرد کردن یک پیام شبکه‌ای به چند قطعه، ارسال آنها از طریق مسیرهای متفاوت و غیر قابل پیش‌بینی از طریق شبکه‌های مجزا به مقصدی مشترک و سپس متصل کردن دوباره‌ی آنها به هم و ایجاد پیام به همان صورت اولیه در مقصد، ارسال بسته‌ای داده‌ها گفته می‌شود. امروز ارسال ایمیل در محیط وب نیز به این روش انجام می‌گیرد.

این نوع ارسال داده‌ها باعث می‌شود که در صورت تخریب بخشی از پیام در بین راه به هر دلیل، نیاز به ارسال مجدد کل پیام نباشد و فقط بخش آسیب دیده دوباره ارسال شود. واضح است که حجم بخشی از داده که تخریب شده‌ است و باید منتقل شود بسیار کمتر از حجم کل پیام و انتقال آن راحت‌تر و سریعتر خواهد بود. هر بسته در این معماری، بخشی به نام Header دارد که اطلاعات مربوط به بسته را در خود ذخیره می‌کند و در هنگام بروز خطا و هنگام چسباندن بسته‌ها به هم برای شکل دادن یک پیام واحد از این اطلاعات استفاده می‌شود.

چنین شبکه‌ای اهمیت و مزیت خود را در جنگ سرد نشان داد چرا که عملا تخریب کامل آن غیر ممکن بود. این روش به بستن چند لامپ به هم به صورت موازی شباهت دارد. به طوری که اگر یکی از رشته‌های سیم پاره شود، تمام لامپ‌ها خاموش نمی‌شوند. برخلاف بستن لامپ‌ها به صورت سری که اگر بخشی از سیم قطع شود، کل رشته لامپ خاموش می‌شود.

پائول باران و تیم او به عنوان پیشگامان شبکه‌ی اینترنت امروزی و به نوعی پدر دنیای اینترنت به حساب می‌آیند و تمام کاربران اینترنت در سراسر جهان مدیون تلاش‌ها و ایده‌های این گروه هستند.

محسن پاک نیت