معرفی رایانش ابری (Cloud Computing) و بررسی جایگاه فعلی آن در دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات

مدتی است که مبحث رایانش ابری (Cloud Computing) در جهان رواج پیدا کرده و در چند سال گذشته (تقریبا از سال ۲۰۰۶ به بعد)، شرکت‌های پیشرو در صنعت فناوری اطلاعات سعی در ورود به این مقوله و به کار گیری آن در فرایندهای خدمات خود به مشتریان و کاربرانشان داشته‌اند. به طوری‌که برترین‌های دنیای فناوری اطلاعات امروزه از رایانش ابری به عنوان یک مزیت رقابتی مهم نسبت به شرکت‌های هم‌پایه‌ی خود استفاده می‌کنند. برای شناختن این موضوع و مطالعه پیرامون آن با مجله اینترنتی گویا آی‌تی همراه باشید.

تصویر زیر برای توصیف مفهوم رایانش ابری در ویکی‌پدیا مورد استفاده قرار گرفته است.

 

بیان ساده‌ای از مفهوم رایانش ابری می‌تواند این گونه باشد: شرکت‌های مختلفی که منابع دانش محسوب می‌شوند، در تعامل با یکدیگر و با به اشتراک‌گذاری‌ اطلاعات بین یکدیگر در یک شبکه‌ی مبتنی بر اینترنت، خدماتی را به کاربران ارائه می کنند که از هر نقطه‌ای در جهان به شرط دسترسی به اینترنت قابل دریافت است. در واقع، رایانش ابری به معنای ارائه‌ی سرویس‌های مبتنی بر وب به کاربر با رعایت اصل به اشتراک‌گذاری داده‌ها و کاربران است.

به عنوان مثال با استفاده از رایانش ابری، می‌توان به سادگی تصاویری را که در فیسبوک آپلود کرده‌ایم در وردپرس نیز استفاده کنیم و همزمان، بدون آپلود کردن دوباره‌ی آن تصاویر در فضای جیمیل، آن را به یک ایمیل الصاق کرده و برای دوستانمان ارسال کنیم. از این طریق، علاوه بر اطلاعات، کاربران نیز در میان شرکت‌های مختلف IT به اشتراک گذاشته می‌شوند و در واقع مرزهای کشیده شده به دور شرکت‌های مختلف در دنیای مجازی از میان برداشته می‌شوند.

استفاده از واژه‌ی ابر در مبحث محاسبات یا رایانش ابری دو دلیل عمده دارد:

• درون ابر از دید پنهان است. بدین معنا که جزئیات پیچیده‌ و تخصصی از دید کاربر مخفی است و کاربر به سادگی و به دور از این پیچیدگی‌ها به خواست خود در دریافت اطلاعات و خدمات مبتنی بر آن می‌رسد.
• ابر ویژگی همگانی بودن دارد و فواید آن به همه می‌رسد و توسط همه قابل دریافت است. رایانش ابری نیز درست مثل ریزش باران از ابر، برای همه منفعت دارد و خدمات آن محدود به افراد خاصی نیست.

 

مهمترین مزیت رایانش ابری برای کاربران این است که از دست جزئیات فنی و تخصصی دست و پا گیر مربوط به اشتراک گذاری داده‌ها و اطلاعات در اینترنت خلاص می‌شوند و با داشتن یک اکانت در یک ابر اینترنتی (شبکه‌ی متشکل از چند شرکت که داده‌ها را با هم به اشتراک می گذارند) به راحتی می‌توانند از خدمات تمام این شرکتها استفاده کنند. علاوه بر این کاربران حتی در صورتی که زیرساخت های لازم جهت دریافت سرویس‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات را نداشته باشند (مثلا اگر نرم‌افزار مشاهده‌ی فایل‌های PDF را بر روی رایانه‌ی خود نداشته باشند) می‌توانند از اپلیکیشن‌های موجود بر روی سرورهای شبکه‌ی ابری برای این کار استفاده کنند.  این نیز یک یدیگر از مزایای بسیار مهم رایانش ابری برای کاربران به شمار می‌رود.

مهمترین مزیت رایانش ابری برای شرکت‌ها نیز علاوه بر یافتن مشتریان جدید، این است که با ارائه‌ی خدمات مبتنی بر وب، کاربران را به وب‌سایت خود وابسته می کنند و ارتباط دائمی و پیوسته با مشتریان خود پیدا می‌کنند. علاوه بر این، فضای سرورهای ذخیره‌سازی اطلاعات آنها به صورت بهینه مورد استفاده قرار می‌گیرد و  ارائه‌ی خدمات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضا (On Demand) صورت می‌پذیرد و قدرت پردازش سرورها به هدر نمی‌رود. معمولا ارائه‌دهندگان رایانش ابری از مدیریت تعاملی در ارائه‌ی سرویس‌ها استفاده می کنند و هزینه‌های مدیریت ابر اطلاعاتی خود را نیز به صورت اشتراکی تأمین می‌کنند که این کاهش هزینه‌ها نیز یکی دیگر از مزایای رایانش ابری برای شرکت های ارائه‌دهنده‌ی خدمات محسوب می‌شود.

آمازون و گوگل را می‌توان پایه‌گذار مقوله‌ی رایانش ابری در جهان دانست. از سال ۲۰۰۰ به بعد، سایت آمازون شروع به اعمال تغییراتی در مراکز داده (Data Center) و سرورهای خود نمود. مدیران این شرکت متوجه شدند که در اغلب اوقات تنها ۱۰ درصد از ظرفیت پردازش سرورها و ترافیک مراکز داده سایت آمازون مورد استفاده قرار می‌گیرد و باقی ظرفیت سرورها و مراکز داده بدون استفاده می‌ماند و تنها در زمان اوج مراجعات است که بایستی ظرفیت پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات بالاتر از این میزان باشد. به همین دلیل آمازون در سال ۲۰۰۶ برای اولین بار سرویس‌های تحت وب خود را بر پایه‌ی رایانش ابری در اختیار مشتریان گذارد. گوگل نیز به واسطه‌ی ایده‌های نوآورانه‌ی خود در زمینه‌ی پست الکترونیکی و نرم افزار ابری ذخیره‌سازی اسناد (Google Docs) پیشگام ارائه‌ی خدمات بر پایه‌ی فناوری رایانش ابری محسوب می‌شود. در حال حاضر شرکت مایکروسافت نیز سرویس های مبتنی بر رایانش ابری خود با نام Microsoft online Services را در اختیار کاربرانش گذارده است. رایانش ابری مایکروسافت در حال حاضر به ارائه‌ی خدمات بسته‌ی نرم افزاری Office این شرکت که مبتنی بر SharePoint است محدود می‌شود و بیشتر با نام Office 365 شناخته می‌شود.

رایانش ابری مبحثی نوپاست و شرکت‌های مختلف فناوری اطلاعات با سرعت بسیار زیادی در حال پیوستن به موج علاقه‌مندان به کار گیری رایانش ابری هستند. برای دریافت اطلاعات تکمیلی و تخصصی در مورد رایانش ابری می‌توانید به صفحه‌ی تهیه شده در این مورد در ویکی‌پدیا مراجعه نمایید.

 

و اما بخش هیجان‌انگیز این نوشته

وبسایت cloudehypermarket.com تصویری را منتشر کرده است که اطلاعات آماری جالبی را در مورد رایانش ابری و اوضاع فعلی آن در جهان به تصویر می‌کشد. برای مشاهده‌ی این تصویر فوق‌العاده و مطالعه‌ی توضیحاتی پیرامون آن با مجله‌ی اینترنتی گویا آی‌تی همراه باشید.

برای مشاهده‌ی بهتر جزئیات و دیدن تصویر در سایز اصلی بر روی آن کلیک نمایید

حجم تصویر بالاست. لطفا تا بارگذاری کامل آن شکیبا باشید

 

برخی از مهمترین نکات موجود در تصویر عبارتند از: (آمارگیری مربوط به اواخر سال ۲۰۱۰ می‌شود.)

۱- در بخش اول تصویر میزان سرمایه‌گذاری جهانی در حوزه‌ی آی‌تی بررسی شده است. در سال ۲۰۰۸ مجوعا ۳۶۷ میلیارد پوند صرف هزینه‌های معمول فناوری اطلاعات و ۱۶ میلیارد پوند صرف هزینه‌های مربوط به سرویس‌های رایانش ابری شده است. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۲ مجموع سرمایه‌گذاری معمول در حوزه‌ی IT به رقم ۴۵۱ میلیارد پوند و سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی رایانش ابری به ۴۲ میلیارد پوند برسد. با این محاسبات، رشد سالانه‌ی سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی رایانش ابری از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ به عدد ۲۵ درصد نزدیک است.

۲- مؤسسه‌ی تحقیقات بازار IDC پیش‌بینی می کند که در چند سال آینده، علاوه بر رشد سرمایه گذاری در حوزه‌ی رایانش ابری، شرکت‌ها نیز حوزه‌های فعالیت خود را تغییر خوهند داد و خدمات خود را به سمت رایانش ابری سوق خواهند داد. پیش‌بینی می‌شود خدمات رایانش ابری شرکت‌ها در سال ۲۰۱۲ اینگونه ارائه شود:

• اپلیکیشن‌های تجاری: ۵۲ درصد
• نرم افزارهای زیرساختی: ۱۸ درصد
• خدمات ذخیره‌سازی اطلاعات: ۱۳ درصد
• تولید و پیاده‌سازی نرم افزارها و اپلیکیشن‌ها: ۹ درصد
• خدمات سرور: ۸ درصد

۳- آیا استفاده از رایانش ابری فرایند مدیریت فناوری اطلاعات را آسان تر کرده است؟

• ۷۰ درصد کارشناسان موافق این جمله هستند.
• ۲۰ درصد نظری در این باره نداشته اند.
• ۱۰ درصد مخالف این جمله هستند.

۴- آیا استفاده از رایانش ابری، بهبودی در تجربه‌ی مصرف کننده‌ی نهایی ایجاد کرده است؟

• ۷۲ درصد کارشناسان موافق این جمله هستند.
• ۱۶ درصد نظری در این باره نداشته اند.
• ۱۲ درصد مخالف این جمله هستند.

۵- آیا استفاده از رایانش ابری، چالش‌های مربوط به کارایی فناوری اطلاعات را کاهش داده است؟

• ۶۳ درصد کارشناسان موافق این جمله هستند.
• ۲۰ درصد نظری در این باره نداشته اند.
• ۱۷ درصد مخالف این جمله هستند.

۶- آیا استفاده از رایانش ابری، هزینه‌های زیرساختی سازمان ها را کاهش داده است؟

• ۷۳ درصد کارشناسان موافق این جمله هستند.
• ۱۷ درصد نظری در این باره نداشته اند.
• ۱۰ درصد مخالف این جمله هستند.

۷- آیا استفاده از رایانش ابری، فشارهای ناشی از تأمین منابع درون‌سازمانی بر روی سازمان را کاهش داده است؟

• ۷۴ درصد کارشناسان موافق این جمله هستند.
• ۱۸ درصد نظری در این باره نداشته اند.
• ۸ درصد مخالف این جمله هستند.

۸- امروزه ۵۰ میلیون سرور فیزیکی در سراسر جهان وجود دارد. ۲درصد از این تعداد سرور در اختیار گوگل است (یعنی ۱ میلیون سرور).

۹- امروزه ۳۳ هزار و ۱۵۷ مؤسسه‌ی خدمات مرکز داده در جهان وجود دارد که ایالات متحده‌ی امریکا به تنهایی ۲۳ هزار و ۶۵۶ عدد از این مراکز داده را در خود جای داده است. کانادا، انگلستان، آلمان و هلند با اختلاف فاحشی نسبت به امریکا در جایگاه‌های بعدی این آمار هستند.

۱۰- پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۱۳ حداقل ۱۰ درصد از این سرورهای فیزیکی فروخته شده بر روی سرورهای مجازی (Virtual Machine)  مستقر باشند به طوری که بر روی هر سرور فیزیکی ۱۰ ماشین مجازی مشغول به کار است. این به معنای شکل گیری سالانه ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون سرور مجازی در سراسر دنیاست.

۱۱- در سال ۲۰۱۳ تقریبا ۶۰ درصد از بار کاری سرورها به صورت مجازی خوهد بود.

۱۲- مالکین دنیای رایانش ابری در حال حاضر ۴ شرکت (بدون در نظر گرفتن رشد ناگهانی آمازون در ۴ ماهه‌ی ابتدایی سال ۲۰۱۱) گوگل، مایکروسافت، زوهو (Zoho) و رک‌اسپیس (RackDpace) با در اختیار داشتن بازاری با مجموع ارزش بیش از ۱۰۰ میلیارد پوند هستند.

۱۳- این ۱۰۰ میلیارد پوند، درامد ناشی از خدماتی به شرح زیر است:

• ۵۶ درصد از مردم از سرویس‌های پست الکترونیکی همانند Gmail، Ymail و Hotmail استفاده می‌کنند.
• ۳۴ درصد از مردم از خدمات ذخیره‌سازی تصاویر در وب استفاده می‌کنند.
• ۲۹ درصد از مردم از اپلیکیشن‌های آنلاین مثل Google Docs و Photoshop Express استفاده می‌کنند.
• ۷ درصد از مردم از سرویس‌های ذخیره‌سازی ویدئو در وب استفاده می‌کنند.
• ۵ درصد از مردم برای ذخیره‌سازی فایل های رایانه‌ای خود در وب پول پرداخت می‌کنند.
• ۵ درصد از مردم برای پشتیبان‌گیری از اطلاعات هارد دیسک خود بر روی وب‌سایت‌های اینترنتی هزینه می‌کنند.

 

امیدوارم از این مطلب راضی بوده باشید. لطفا نظرات خود در مورد رایانش ابری و این مطلب را با ما در میان بگذارید.

محسن پاک نیت